Wetenschappers testen zoekmachines op complottheorieën

Een op de vijf volwassenen in de VS denkt dat hun eigen land een rol speelde bij de aanslagen van 9/11. Een op de drie gelooft dat Big Pharma schadelijke bijwerkingen van vaccins verbergt. Zevenendertig procent gelooft dat de wereld wordt geregeerd door een groep lieden die zich New World Order noemt. Een aantal sociale wetenschappers uit Zwitserland en Duitsland onderzocht waar die misplaatste overtuigingen vandaan komen door de rol te
analyseren die zoekmachines spelen bij het bestendigen van onwaarheden.

Zoekmachines zijn ‘erg belangrijk in de huidige informatie-ecologie’, aldus Mykola Makhortykh van de Universiteit van Bern tegen InputMag. Volgens zijn collega Roberto Ulloa, van het Duitse GESIS-Leibniz-Institut für Sozialwissenschaften, zijn zoekmachines bepalend in het vormgeven van overtuigingen: ‘de informatie die ze bieden heeft uiteindelijk invloed op beslissingen van individuen.’

Vergeleken met andere zoekmachines haalt Yandex een groter aandeel berichten van socialemediasites

In Google, Bing, DuckDuckGo, Yahoo en de Russischtalige Yandex voerden de onderzoekers zes zoektermen in die populair zijn bij complottheoretici, zoals ‘Platte Aarde’, ‘9/11’, ‘QAnon’, ‘Illuminati’, ‘George Soros’ en ‘Nieuwe Wereldorde’. Ze onderzochten deze controversiële termen in verschillende regio’s. Er bleek geen verschil te zijn in zoekresultaten op basis van waar gebrowset werd, maar de zoekmachines die werden gebruikt vertoonden een enorm verschil wat betreft de waarschijnlijkheid om aan complottheorieën te worden blootgesteld.

Ruim driekwart van de zoekresultaten op Yandex leverde voor de zes termen sites op die samenzweringen vermelden of actief promoten. Op Yahoo was dat ruim de helft. Op Bing en DuckDuckGo ging het om iets minder dan de helft. Alleen Google slaagde er goed in om samenzweringstheorieën niet rond te pompen.

De resultaten zijn deels te herleiden tot het soort bronnen waaruit de zoekmachines putten. Vergeleken met andere zoekmachines haalt Yandex een groter aandeel berichten van socialemediasites en een veel kleiner aandeel van nieuwssites. Ruim de helft van de Yandex-resultaten verwees naar uitgesproken samenzweringssites, terwijl Google er vrijwel geen liet zien.

Lees ook: