Een foto kan de wereld veranderen, dat laten de genomineerden voor de World Press Photo zien. Verder: een podcast over het bewustzijn. Waar bevindt zich dat eigenlijk? & meer aanraders van de 360-redactie.
Omdat 360 niet alles kan vertalen wat de redactie leest, ziet en hoort, tippen wij voor u enkele interessante artikelen, podcasts, documentaires en fotoreportages die wij deze week tijdens het speuren naar mooie journalistiek zijn tegengekomen.
De macht en kracht van beeld
Het is elk jaar weer een moment om naar uit te kijken: het bekendmaken van de nominaties van de World Press Photo met de mooiste foto’s van het afgelopen jaar, aldus art director Majel van der Meulen. En om er maar meteen een cliché in te gooien: het was me het jaartje wel.
Zoals de directeur van de World Press Photo Foundation, Joumana El Zein Khoury, zelf zegt: ‘De genomineerde foto’s, verhalen en producties die we aan u presenteren, bieden verschillende perspectieven op een van de belangrijkste jaren in de recente geschiedenis. Een jaar dat werd gekenmerkt door de impact van de coronapandemie en socialerechtvaardigheidsbewegingen over de hele wereld.’
Hoe is dat terug te zien in de genomineerde foto’s? Mondkapjes, natuurlijk. Een omhelzing met een plastic zeil ertussen, check. En vooral veel ‘debat’ op straat. Een protesterende menigte die recht tegenover de politie staat in Peru, op deze foto van Ernesto Benavides. En een kalme zwarte vrouw en een angry white man in de VS die van mening verschillen over een standbeeld van Lincoln, op een foto van Evelyn Hockstein.
Maar werkt het niet ook omgekeerd? Kan de ‘macht en kracht’ van fotojournalistiek, zoals we afgelopen week in Nederland zagen, de politieke situatie ook beïnvloeden? De beelden die tot ons komen via onze schermen zijn steeds invloedrijker geworden in een tijd waarin we zelf minder naar buiten kunnen.
Wat zou er bijvoorbeeld terecht zijn gekomen van protestbewegingen als Black Lives Matter zonder de schokkende beelden van geweld, of de inspirerende foto’s van mensen die de straat op gingen tegen onrecht?
2020 was inderdaad een bevlogen jaar. Gelukkig hebben we de foto’s nog.
Eerste sympathieke moslim
The Independent interviewde Tahar Rahim, die de seriemoordenaar speelt in The Serpent. Deze Netflix-serie is gebaseerd op het waargebeurde verhaal van Charles Sobhraj, die tussen 1975 en 1976 jonge toeristen vermoordde in Zuidoost-Azië.
Toen Rahim het script van zijn nieuwste project, The Mauritanian, voor het eerst opende, zonk hem eerst de moed in de schoenen, vertelt de Franse acteur met Algerijnse achtergrond aan The Independent. Hij verzet zich al een decennium lang tegen de rol van de fundamentalistische moslim. Maar deze film bleek anders. Hierin is hij geen terrorist – hij wordt er alleen van verdacht een te zijn. ‘Het is voor het eerst dat ik een Hollywoodfilm tegenkwam met een sympathieke moslim in de hoofdrol’, aldus Rahim.
Een gesprek over stereotyperingen, whitesaviourgedrag, rare accenten en de manier waarop de acteur zich voorbereidt op nieuwe rollen – vooral de voorbereiding op zijn personage in The Serpent is intrigerend. Een aanrader van hoofdredacteur Laura Weeda.
Dubieuze machtsfiguren
Het gedraai en gelieg van Mark Rutte, tijdens het recente verkennersdebat, tijdens de toeslagenaffaire en vul de lijst zelf verder maar aan, komt niet zomaar uit de lucht vallen, aldus redacteur IJsbrand van Veelen.
Het is al eerder gememoreerd: Rutte is gefascineerd, op het geobsedeerde af, door de Amerikaanse oud-president Lyndon B. Johnson (1908-1973), een machtswellustige manipulator die zelfs loog als het niet hoefde, zoals ooit over hem werd opgemerkt.
Rutte noemt zichzelf een ‘groupie’ van Robert Caro, die van het schrijven van een biografie over Johnson zo’n beetje zijn levenswerk heeft gemaakt. Caro begon ermee in 1982 en er zijn inmiddels vier dikke delen verschenen.
Kennelijk is Caro dol op dubieuze machtsfiguren, want hij schreef ook het 1336 pagina’s tellende The Power Broker over Robert Moses, een machtige, manipulatieve ambtenaar in het New York van de jaren zeventig.
Twee jaar geleden, op 1 april 2019, publiceerde The New York Times dit uitgebreide interview met Caro, naar aanleiding van de publicatie van Working, waarin hij zijn eigen research, interviewtechnieken en schrijven onder de loep neemt.
Waar zit mijn bewustzijn?
‘Mijn tip van deze week is de podcast Where is my Mind? van Mark Gober, “bewustzijnsonderzoeker” en auteur van het boek An End to Upside Down Thinking, die toevallig ook een voormalig Wall Street-bankier is die in Silicon Valley werkt’, aldus editor at large Katrien Gottlieb.
Gober verkent de wetenschappelijke opvattingen over het bewustzijn zonder zich op te sluiten in de anderhalve kilo hersenen die we hebben. Hij stelt bijvoorbeeld de vraag: wat als het bewustzijn van buiten het lichaam komt? Zonder zweverig te worden. Want er is geen sluitende verklaring in de moderne wetenschap over hoe een brein onze subjectieve ervaring van levend zijn (‘bewustzijn’) zou kunnen creëren. En al helemaal niet over hoe we daar ook alweer over na kunnen denken.
Rugby en dementie
Het is een voortdurende discussie in verschillende contactsporten als rugby, American football, boksen, maar ook voetbal: wat te doen aan het hersenletsel dat bij sommige (vooral professionele, maar niet uitsluitend) sporters optreedt?
In de laatste jaren zijn al verschillende voorzorgsmaatregelen genomen. Regel één in de meeste sporten tegenwoordig: na een klap tegen het hoofd, meteen van het veld af. Toch zijn er nog steeds scheidsrechters, trainers en aanvoerders die spelers na een kopstoot laten doorrennen en zo toekomstige hersenschade riskeren.
In Engeland is er nu een rechtszaak aangespannen door enkele oud-rugbyspelers, waaronder veel internationals, tegen de bond. Zij maakten deel uit van de eerste generatie die een volledige fulltime rugbycarrière hadden, nadat het spel halverwege de jaren negentig professioneel werd, zo schrijft The Guardian. De Britse krant heeft een uitgebreid dossier, inclusief podcast, aangelegd over de ‘dementiecrisis’ in het rugby. Een aanrader van redacteur Joep Harmsen.
‘Ik denk dat rugby nu veiliger is dan ooit tevoren’
De aanklacht van de ex-profs is dat de rugbybond heeft gefaald in zijn zorgplicht, door niet te handelen naar de bekende risico’s van hoofdletsel, vooral nadat professionalisering leidde tot een veel intensievere sportbeoefening.
Twee zeer aangrijpende interviews zijn die met Steve Thompson, die zich niet eens meer kan herinneren hoe hij als Engels international in 2003 het WK won, en Dan Scarborough, die nog goed weet dat het een ‘badge of honour’ was om na een klap tegen je hoofd meteen weer op te staan.
Laatstgenoemde hoopt, ondanks dat hij er dementie en hersenletsel aan heeft over gehouden, toch dat zijn zoon van elf blijft rugbyen: ‘Ik heb liever dat mijn zoon elk weekend onophoudelijk [rugby] speelt dan dat hij thuis voor de PlayStation zit. Ik denk dat rugby nu veiliger is dan ooit tevoren.’
