Mobiel internet in Gaza wordt regelmatig platgelegd door de Israëlische autoriteiten. Egyptische activisten delen daarom virtuele simkaarten uit, zodat Palestijnen toch bereikbaar kunnen blijven. De aanraders voor dit weekend van de 360-redactie.
Omdat 360 niet alles kan vertalen wat de redactie leest, ziet en hoort, tippen wij voor u enkele interessante artikelen, podcasts, documentaires en fotoreportages die wij deze week tijdens het speuren naar mooie journalistiek zijn tegengekomen.
Connecting Gaza
Sinds de Gaza-oorlog hebben de Israëlische autoriteiten regelmatig het mobieletelefoonverkeer platgelegd in de Palestijnse enclave, waardoor Gazanen niet meer met elkaar een familie en vrienden in het buitenland kunnen communiceren en journalisten hun verhalen niet naar buiten kunnen brengen. De Egyptische auteur en activist Mirna El Helbawi en een groep van medestanders probeert hier wat aan te doen met haar initiatief ‘Connecting Gaza’, las redactiechef online Joep Harmsen in Le Monde.
El Helbawi geeft Palestijnen door middel van QR-codes, waarvan er al meer dan 150.000 zijn verspreid, toegang tot het Egyptische en Israëlische mobiele netwerk met zogeheten e-sims, oftewel virtuele simkaarten. ‘Families zijn uit elkaar gerukt. Er zijn talloze mensen die geen nieuws hebben van hun dierbaren. Tijdens stroomuitval is het onmogelijk om een ambulance te bellen en hebben de hulpdiensten grote moeite om de evacuatie van gewonden naar het ziekenhuis te coördineren. De black-outs belemmeren ook het werk van journalisten in het veld, die een essentiële rol spelen bij het documenteren van de oorlogsmisdaden die Israël begaat,’ legt Mirna El Helbawi uit aan de Franse krant. Lees het hele artikel hier.
Hoe stoïcisme populair werd in Silicon Valley
Na boeddhisme, vooral in de verwersterde vorm van mindfulness, is nu een nieuwe aloude leer populair geworden: stoïcisme, ook wel omschreven als praktische filosofie. Het Griekse woord stoa betekent ‘zuilengang’ en staat voor de zuilengang aan de noordkant van de Agora van Athene, waar de stichter van de stoa, Zeno van Citium (Cyprus, 334-264 v.Chr.) onderwijs gaf, zo valt te lezen in dit artikel in Aeon. Volgens de leer is de mens én in staat zichzelf gelukkig te maken, én is alles van tevoren onverbiddelijk bepaald. De enige vrijheid en autonomie van de mens bestaan uit de mogelijkheid zelf te bepalen hoe op gebeurtenissen van buitenaf te reageren, en dan vooral om emoties daarbij niet te veel te laten leiden. Een aanrader van hoofdredacteur Laura Weeda.
Dat geluk is een belofte die veel mensen zal aanspreken. Maar de populariteit heeft ongetwijfeld ook te maken met gevoelens van onmacht, aangezien in stoïcisme acceptatie een grote rol speelt: je houdt je alleen bezig met dat waar je iets aan kan doen – een boodschap die overigens ook in het christendom zit. En een die al snel verkeerd wordt opgevat en dreigt om te slaan in onverschilligheid.
‘Er is iets buitengewoon voorspelbaars aan het feit dat de elites van Silicon Valley zich vastklampen aan een filosofie die hen leert hoe ze de dingen moeten accepteren die ze niet kunnen veranderen’, citeert Shayla Love journalist Olivia Goldhill in dit artikel in Vice. ‘(…) het stoïcisme staat tegenwoordig zo open voor interpretatie dat degenen die niet geneigd zijn tot activisme het kunnen gebruiken als excuus voor passiviteit, al dan niet bewust. Je zou naar de dichotomie van controle van Epictetus [volgens Aeon de echte held van het stoïcisme] kunnen kijken en denken: “Als de klimaatverandering of het politiegeweld buiten mijn macht liggen, dan is het niet aan mij om me daar zorgen over te maken.”’
Massimo Pigliucci, hoogleraar filosofie aan het City College van New York, voegt daaraan toe: ‘Ik hoor bijvoorbeeld dat Jeff Bezos een stoïcijn is [omdat hij zijn dag begint met een ijsbad en om 5 uur opstaat], maar nee, dat is hij niet. Dat is hij zeker niet, want ondernemerschap en geld verdienen spelen een belangrijke rol in zijn leven. En dat heeft hij gedaan door andere mensen uit te buiten en op een concurrentiebeperkende manier te handelen. Dat is onethisch. En het belangrijkste voor een stoïcijn is om ethisch te handelen.’
Aan stoïcisme zit dus ook een moreel aspect; een stoïcijn wordt geacht ook zijn sociale plichten te vervullen. Ook ‘leven in overeenstemming met de natuur’ wordt als doel geformuleerd. Maar dat zijn aspecten van de stoa die het op social media minder goed doen.
Drie verdiepende leestips
» China heeft kunstmatige intelligentie gebruikt om geruchten over kandidaten in de Taiwanese verkiezingen te verspreiden op sociale media. Volgens Rishe Iyengar van Foreign Policy wordt het land daar steeds beter in.
» Silicon Valley heeft zijn eigen opkomende politieke ideologie: techno-autoritarisme. De leiders van de grote techbedrijven delen het idee ‘dat technologische vooruitgang van welke aard dan ook onvoorwaardelijk en inherent goed is; dat je het altijd moet bouwen, gewoon omdat het kan; dat een frictiesloze informatiestroom het hoogste goed is, ongeacht de kwaliteit van de informatie; dat privacy een archaïsch concept is; dat we de dag moeten verwelkomen waarop de intelligentie van machines de onze overtreft. En bovenal dat hun macht onbeperkt moet zijn’, aldus Adrienne LaFrance van The Atlantic in een ontluisterend essay
» Historicus Timothy Garton Ash schetst in The Guardian de uitdagingen waarvoor de recent aangetreden Poolse premier Donald Tusk staat. Na acht jaar populistische chaos moet de voormalig voorzitter van de Europese Commissie de rechtstaat in Polen herstellen, dit proces zou een les kunnen zijn voor andere landen waar de democratie weer hersteld moet worden.
