Het lijkt erop dat fake news met de opkomst van ChatGPT een hoge vlucht gaat nemen. De chatbot blijkt complete artikelen uit zijn duim te zuigen. En verder: volgens een enquête vinden de meeste Irakezen dat hun land onder Saddam Hoessein er beter voor stond dan nu. De aanraders van de 360-redactie.
Omdat 360 niet alles kan vertalen wat de redactie leest, ziet en hoort, tippen wij voor u enkele interessante artikelen, podcasts, documentaires en fotoreportages die wij deze week tijdens het speuren naar mooie journalistiek zijn tegengekomen.
ChatGPT in de journalistiek
Sinds de lancering van ChatGPT krijgt The Guardian steeds vaker verzoeken voor artikelen die nergens op de website te vinden zijn, maar wel door Guardian-journalisten zouden zijn geschreven over een onderwerp waar ze vaker over berichten, schrijft Chris Moran, hoofd redactionele innovatie van het Britse dagblad. Wat blijkt? De vraagstellers in kwestie hadden het AI-programma ChatGTP gevraagd om informatie over een onderwerp waarbij de ChatGTP zo behulpzaam was om bronmateriaal uit The Guardian te verzinnen. De artikelen waren namelijk nooit geschreven.
Vorige week was ik zelf aan het experimenteren met ChatGPT, schrijft redacteur Joep Harmsen. Na het lezen van verschillende artikelen waarin stond dat het programma mijn werk als journalistiek redacteur overbodig zou maken (zoals dit artikel van Business Insider en dit essay uit The Atlantic), besloot ik de proef op de som te nemen. Ik vroeg ChatGPT om vijf recente artikelen te zoeken van een lijst buitenlandse media die relevant zouden zijn voor een Nederlands publiek. Binnen enkele seconden kreeg ik antwoord:
- ‘Dagboek van een ziekenhuis: hoe het coronavirus de artsen en verpleegkundigen in Rusland overweldigt’ – The Moscow Times: https://www.themoscowtimes.com/2022/03/28/diary-of-a-hospital-how-coronavirus-overwhelms-russias-doctors-n83194
- ‘De Duitse verkiezingen zijn begonnen, maar Merkel is nog niet weg’ – The Guardian: https://www.theguardian.com/world/2022/mar/27/germany-elections-begin-but-merkel-is-not-yet-gone
- ‘De vraag naar elektrische auto’s groeit, maar de winning van metalen kan een onhoudbare impact hebben op het milieu’ – The New York Times: https://www.nytimes.com/2022/03/21/climate/electric-vehicles-metal-mining.html
- ‘Hoe China’s nieuwe onderwijshervorming kinderen van de middenklasse in de kou laat staan’ – South China Morning Post: https://www.scmp.com/week-asia/politics/article/3178301/how-chinas-new-education-reform-leaves-middle-class-children
- ‘Het onzichtbare werk van de vrouw: een verhaal over schoonmaken, zorgen en niet erkende arbeid’ – Aeon: https://aeon.co/essays/the-invisible-work-of-women-on-cleaning-caring-and-unseen-labour
Aantrekkelijke koppen op het eerste oog, zul je denken. Klinkt interessant. Maar wat al meteen opvalt is dat sommige onderwerpen gedateerd lijken, zoals het oplaaiende coronavirus in Rusland en de Duitse verkiezingen – Merkel heeft immers allang afscheid genomen. Ook bleken de links niet te werken en kon ik door te zoeken op de koppen via Google nergens de door ChatGPT aangeraden stukken vinden. Zou het programma ze allemaal hebben verzonnen? Het korte antwoord is ja, maar waarom?
Die avond sprak ik op een feestje toevallig een softwareontwikkelaar die had meegedaan aan een ChatGPT-hackathon, en ik legde hem mijn vraag voor. Zijn antwoord was zo simpel dat ik me schaamde dat ik er zelf niet achter was gekomen, maar nu ik lees dat het hoofd redactionele innovatie van The Guardian het ook niet in ogenschouw neemt, is mijn gêne al een stuk minder. ChatGPT is namelijk niet verbonden met het internet en put uit een database die ophoudt in 2021. Alleen zo kunnen de ontwikkelaars controle houden over welke informatie het programma gevoed krijgt (de P in GTP staat voor pre-trained). Maar in plaats van dat ChatGPT mij vertelt dat het de opdracht niet kan uitvoeren, verzint het maar een paar artikelen. Voorlopig is mijn baan nog veilig.
Irak door de ogen van zijn inwoners
Uit een enquête onder Irakezen, dat uitgevoerd is door het Amerikaanse onderzoeksbureau Gallup International, blijkt dat 60 procent van de Irakezen van mening is dat de situatie in het land na de inval van de VS in 2003 is verslechterd, las redactiestagiair Marc van Rijswijk in een artikel op de Russischtalige BBC. Zo zouden de sjiieten na 2003 meer politieke invloed in het land hebben gekregen, wat veel minderheden in Irak een doorn in het oog is. Zo’n 54 procent van de ondervraagde soennitische moslims antwoordde dan ook dat het leven onder Saddam Hoessein beter was.
Ten opzichte van de enquête in 2003 is de maatschappelijke opinie wel iets erop vooruitgegaan: toen waren het bijna twee op de drie Irakezen die de toestand van hun land somber inzagen, nu een op de drie. Tijdens de enquête passeerden ook veel andere vragen de revue. Zo werd mensen gevraagd wat volgens hen de reden is waarom de VS Irak twintig jaar geleden binnenvielen, of Amerikaanse troepen onmiddellijk het land moeten verlaten en wat daarvan de consequenties zouden zijn, welk land de beste partner van Irak zou zijn op het gebied van politiek, veiligheid en economie en wat hun toekomstplannen waren voor hun thuisland. Je leest het hele onderzoek en de resultaten ervan hier.
Vijf verdiepende leestips
» Timothy Snyder is hoogleraar geschiedenis aan de Yale-universiteit, een van de hoogst aangeschreven particuliere universiteiten van de VS. Hij wordt door sommigen wel gezien als de belangrijkste vertolker van onze donkere tijden. Historici worden niet geacht voorspellingen te doen, maar deze professor is bekend geworden door zijn onheilspellende waarschuwingen, of het nu ging over Trump, Poetin of de oorlog in Oekraïne. Vele daarvan zijn juist gebleken. The Guardian schetst een prachtig profiel van deze toonaangevende denker in dit artikel.
» Er zijn veel factoren die onze smaak beïnvloeden: temperatuur, textuur, kleur, geur, et cetera. Wetenschappers hebben nog iets ontdekt wat onze smaak van voedsel verandert: speeksel. De vloeistof die onze mond produceert is niet alleen een smeermiddel. Het speelt ook een actieve rol in hoe we smaak waarnemen en kan zelfs onze eetkeuze beïnvloeden, ontdekten onderzoekers. Lees erover in dit wetenschapsartikel uit Knowable Magazine.
» De influencerindustrie zit in een existentiële crisis. Mensen die hun brood verdienen met het delen van content op grote socialemediaplatforms hebben geprobeerd te staken, zich te organiseren en zelfs een vakbond op te richten, maar ze hebben geen voet om op te staan. Dit vermakelijke essay uit The Atlantic gaat in op de onzekere arbeidspositie van influencers.
» Secretaris-generaal van de NAVO gezocht (m/v/x). De ambtstermijn van Jens Stoltenberg loopt ten einde. Het bondgenootschap wil graag een vrouw aan het roer. Er zijn al kandidaten, zoals Kaja Kallas van Estland. Süddeutsche Zeitung biedt in dit artikel een overzicht met de kanshebbers van het voorzitterschap van de NAVO.
» Op het eiland Oléron ‘hebben we geen oplossing als de zee een meter stijgt’. Het Franse eiland is bijzonder kwetsbaar voor overstroming en erosie, erger dan welke andere plek ook in Europa. Terwijl politici en professionals de handen uit de mouwen steken om zich aan te passen, schommelt de bevolking tussen een afwachtende houding en ontkenning van het probleem. Le Monde wijdt een mooie reportage aan een van de eerste plekken in Europa die ten prooi valt aan de gevolgen van klimaatverandering en laat daarmee eens te meer de urgentie van het klimaatprobleem zien.
