Medio september verscheen bij De Bezige Bij het boek Schemering van de Franse schrijver Philippe Claudel. Volgens recensenten beschrijft het boek de tekortkomingen van de tijd waarin wij leven aan de hand van een godsdienstoorlog begin twintigste eeuw.
Crépuscule, de nieuwe roman van de Franse schrijver Philippe Claudel, speelt zich af aan het begin van de vorige eeuw. In een Midden-Europees dorp vinden twee kinderen het ondergesneeuwde lijk van de priester. Binnen de kortste keren worden moslims verdacht. Daarop breekt een bloedige godsdienstoorlog uit, waarbij de autoriteiten angstvallig aan de kant blijven staan.
Sylvain Sarrazin van La Presse is er nog niet uit of hij ‘een politieke fabel, een sociale roman of een thriller’ heeft gelezen. Voor de criticus staat wel vast dat Claudel een metafoor voor ogen had waarmee hij ‘de tekortkomingen van de moderne tijd wilde blootleggen’. Dat blijkt ook uit het feit dat Claudel er bijna tien jaar aan heeft gewerkt, meent Sarrazin: ‘Zo kon hij recente politieke en sociale omwentelingen, demagogen met flexibele opvattingen over de waarheid en de #MeToo-discussie erin verwerken.’
De meest geslaagde pagina’s laten de lezer achter met de smaak van as
In Le Nouvel Observateur noemt Elisabeth Philippe het een ‘niet erg verlichte roman’ die haar doet denken aan het werk van Nobelprijswinnaar Olga Tokarczuk. ‘Ook hier een onbestemde locatie waarin de auteur racisme en islamofobie aan de kaak kan stellen.’ Claudel moet volgens haar wel oppassen dat hij zijn hand niet overspeelt: ‘Dat een van de hoofdpersonen zwaar is geobsedeerd door perverse seksuele fantasieën, levert nogal gênante taferelen op. Dat ondermijnt de parabool. De meest geslaagde pagina’s laten de lezer achter met de smaak van as.’
‘Een zure roman over de eeuwige terugkeer van het kwaad,’ vindt Jean-Claude Raspiengeas in La Croix. ‘Een wreed verhaal over de absolute duisternis van de menselijke natuur.’ Volgens de recensent ‘struint de scherpe portrettist Claudel als vanouds rond over zijn favoriete terrein: dat van gekwelde zielen die in een verwaarloosd land zijn overgeleverd aan impulsen, passies en problemen. Tot dusver zijn donkerste en meest ambitieuze boek.’
Volgens Christian Desmeules van Le Devoir heeft Claudel met Crépuscule ‘opnieuw een boeiend universum gecreëerd in een tijdperk waarin de wereld eenvoudiger én complexer was. Zo slaagt hij erin te resoneren naar ons huidige tijdsgewricht dat wordt gedomineerd door verzengende passies, snelle meningen en subtiele manipulaties.’
Crépuscule van Philippe Claudel, door Manik Sarkar vertaald als Schemering, verscheen half september bij De Bezige Bij
Door Diederik Samwel
