Statelozen, mensen die in landen wonen die hen geen rechten verlenen, worden harder getroffen door de klimaatcrisis dan wie dan ook. Verder: In de Fiction Podcast van The New Yorker worden verhalen uit het archief besproken met bekende schrijvers & Meer aanraders van de 360-redactie.
Omdat 360 niet alles kan vertalen wat de redactie leest, ziet en hoort, tippen wij voor u enkele interessante artikelen, podcasts, documentaires en fotoreportages die wij deze week tijdens het speuren naar mooie journalistiek zijn tegengekomen.
De onzichtbare slachtoffers van klimaatverandering
COP26, de wereldwijde klimaattop in Glasgow, loopt zo’n beetje op zijn einde en wat er ook uiteindelijk wel of niet besloten wordt, over één groep mensen werd niet gesproken. En dat zijn mensen die mogelijkerwijs harder wordt getroffen door de klimaatcrisis dan wie dan ook. Het zijn de statelozen, miljoenen mensen voor wie ‘inpakken en verhuizen zo niet onmogelijk, dan toch hoogst onwaarschijnlijk is’, las redacteur IJsbrand van Veelen in dit artikel van de Amerikaanse publieke omroep NPR, geschreven door een mensenrechtenactivist en een professor van de Universiteit van Boston, die zich richt op gezondheidszorg voor gedwongen ontheemden.
Statelozen, ‘de onzichtbare slachtoffers van klimaatverandering’, zijn mensen die in landen wonen die hen geen staatsburgerschap of verblijfsvergunning verlenen en daarbij dus alle rechten mislopen die bij het staatsburgerschap horen, zoals gratis onderwijs en gezondheidszorg. Ze kunnen geen kant op. Het gaat om miljoenen mensen, zoals de islamitische Rohingya-gemeenschap in Myanmar, Noord-Koreanen in China, de Roma in Servië, Bengalen in Pakistan en vele andere groepen. NPR sprak met Noor, een van de miljoenen etnische Bengalen in Pakistan.
Weg met generatiedenken
In een boeiend en verfrissend essay in The New Yorker beargumenteert Louis Menand waarom we niet langer over generaties moeten praten, schrijft hoofdredacteur Laura Weeda. Wat is een generatie überhaupt? Een generatie behelst tegenwoordig zo’n vijftien jaar. Als je in het laatste jaar daarvan bent geboren, behoor je sec gezien dus tot een andere generatie dan bijvoorbeeld klasgenoten die een jaar jonger zijn.
‘Iedereen realiseert zich dat dit soort precisiedatering dwaas is, maar hoewel we weten dat chronologische grenzen een beetje kunnen vervagen, stellen we ons generatieverschillen nog steeds voor als heldere scheidslijnen. Mensen praten alsof er een uniek DNA bestaat voor Gen X (…) hoewel het verschil tussen een babyboomer en een Gen X-er ongeveer net zo betekenisvol is als het verschil tussen een Leeuw en een Maagd.’
Waar astrologie zelden serieus wordt genomen, worden generaties gezien als zeer legitiem concept om verschillen te verklaren. En dat werkt stigmatiserend en mogelijk verblindend; het verschil tussen een zogenaamde boomer en een millennial zal vaak niet groter zal zijn dan het verschil tussen twee millennials van verschillende klasse.
Menand behandelt de geschiedenis van het begrip (dat vooral nuttig blijkt te zijn voor de marketing) en verschillende studies naar het onderwerp. Hij gaat in op de vragen: Wat veroorzaakt verandering? Kunnen we het voorspellen? Kunnen we het voorkomen? En hoezo behoren Muhammad Ali, Nina Simone, Bob Dylan, Noam Chomsky, Philip Roth, Susan Sontag, Martin Luther King, Jr., Billie Jean King, Janis Joplin, Jimi Hendrix, Andy Warhol et cetera et cetera allen tot de ‘silent conformists’, die tussen 1928 and 1945 werden geboren?
Verhalenvertellers
Een van mijn favoriete podcasts, aldus redacteur Joep Harmsen, is de Fiction Podcast van The New Yorker. Elke eerste van de maand ontvangt New Yorker-redacteur Deborah Treisman een bekende auteur die een verhaal uit het archief van The New Yorker voorleest en bespreken ze samen de tekst.
In de novemberaflevering ontving Treisman de zeer intelligente Ben Lerner (bekend van Leerjaren in Topeka en Vertrek van station Atocha) en bediscussieerden ze samen het verhaal ‘In the name of Bobby’ van de Argentijn Julio Cortázar. Een genot om naar te luisteren. Het onheilspellende verhaal van Cortázar jaagt je de stuipen op het lijf zonder dat er eigenlijk iets gebeurt, en Treisman en Lerner laten hun heldere licht schijnen op de verteltechnieken van de Argentijnse meester en de mogelijke betekenis van het verhaal. Ze doen dat beiden op zo‘n rustige, gezagvolle maar toch enthousiasmerende toon, dat je meteen naar de boekhandel wilt rennen voor de verzamelde verhalen van de grootmeester, maar helaas bestaat zo’n uitgave niet. Gelukkig hebben we de podcast nog.
