In haar eerste speelfilm Excursion schetst de Bosnische regisseur Una Gunjak een indringend portret van het opgroeien in een wereld vol tegenstrijdigheden.
‘[Excursion] is een film die ‘je dwingt je kijk op tienerrelaties in de huidige tijd te heroverwegen’, schrijft Oslobodjenje, een dagblad in Sarajevo, de hoofdstad van Bosnië en Herzegovina. In deze eerste speelfilm van de Bosnische regisseur Una Gunjak beweert Iman (Asja Zara Lagumdzija), een schoolmeisje uit Sarajevo, tijdens een ‘truth or dare’-spel op een schooluitstapje dat ze met een jongen naar bed is geweest. Deze ogenschijnlijk onschuldige leugen, gevolgd door een zwangerschapsgerucht, leidt tot een schandaal dat het meisje volledig boven het hoofd groeit.
‘Excursion is een film over de seksuele rijping van een tienermeisje uit Sarajevo, in een tijdperk van onzekerheid, de ineenstorting van morele waarden en de heerschappij van de selfiecultuur’, vat Telegram, een nieuwssite uit Zagreb (Kroatië), samen. De film laat zien hoe een ‘speelse leugen’ kan ‘veranderen in (…) collectieve hypocrisie’, aldus het Kroatische dagblad Jutarnji List.
Gunjak wilde onderzoeken wat het vandaag de dag betekent om een meisje te zijn in Bosnië en Herzegovina, en hoe een pubermeisje haar seksualiteit kan ervaren in een patriarchale samenleving, zegt ze in een interview met Jutarnji List. Maar het verhaal is ook universeel en ‘zal weerklank vinden in alle samenlevingen waarin politieke omwentelingen leiden tot conservatisme en radicalisme, die het verlies van andere waarden zouden moeten vervangen’, kenschetst Tportal, een andere Kroatische nieuwssite.
‘De samenleving geeft er de voorkeur aan de kinderen die slachtoffer zijn van deze schizofrene wereld te veroordelen’
‘[Meisjes] krijgen al heel vroeg seksuele content aangeboden, aangemoedigd door de economie en door bepaalde culturele stromingen. De samenleving doet weinig om dit te veranderen en geeft er de voorkeur aan de kinderen die slachtoffer zijn van deze schizofrene wereld te veroordelen.’
Excursion is echter vooral een film over Imans strijd voor vrijheid, benadrukt de regisseur in Tportal; ze wilde haar niet als slachtoffer neerzetten: ‘Iman is een beetje een vreemd meisje, maar ze is geen buitenstaander, ze gaat bewust tegen de regels in die haar verstikken.’
Dat alle tienerrollen worden gespeeld door jongeren uit Sarajevo, draagt volgens Jutarnji List bij aan de authenticiteit en energie van de film. ‘Het is een van de zeldzame films waarin tieners er niet nep uitzien.’ Bepaalde rollen werden zelfs aangepast aan de persoonlijkheden van de acteurs.
