De film Io capitano van de Italiaanse regisseur Matteo Garrone vertelt het verhaal van twee jongens uit Senegal die de oversteek naar Europa wagen. De Italiaanse pers is overwegend enthousiast over de film. ‘Hij zou op alle scholen en op alle niveaus vertoond moeten worden.’
Met Io capitano (Ik kapitein), waarin twee jongens uit Senegal worden gevolgd op hun reis naar Europa, is Matteo Garrone, de Italiaanse regisseur van onder andere Gomorra (2008), er volgens L’Essenziale in geslaagd ‘een vrijwel onmogelijke film te maken’. Waar films over immigratie ‘paternalistisch, verstoken van authenticiteit of neerbuigend’ kunnen zijn, vermijdt deze filmmaker volgens het Italiaanse weekblad de valkuilen van spektakel en clichés. Dit enthousiasme wordt gedeeld door de overgrote meerderheid van de critici in Italië, waar Georgia Meloni en haar extreemrechtse regering nu ruim een jaar aan de macht zijn. Garrone werd in augustus dan ook bekroond met de Zilveren Leeuw voor beste regisseur op het filmfestival van Venetië. Zijn hoofdrolspeler, de Senegalees Seydou Sarr, kreeg de prijs voor meestbelovende acteur.
‘Garrone heeft een film gemaakt die op alle scholen en op alle niveaus vertoond zou moeten worden’
De reis van Seydou doet Il Manifesto denken aan die van Pinokkio (tevens door Garrone verfilmd), aangezien beiden ‘geen andere keuze [hebben] dan voor jezelf te leren zorgen, overlevingsstrategieën te vinden en eenzaamheid en angst te overwinnen’. Io capitano kan in die zin worden gezien als modern bildungsverhaal. Sommige scènes zijn enigszins voorspelbaar, tekent L’Essenziale aan. De filmmaker zou er ‘maar net in [slagen] om niet in pathos te vervallen, door zo dicht mogelijk bij de werkelijkheid te blijven – zonder zichzelf in bepaalde scènes een vleugje dromerigheid te ontzeggen’. Het weekblad waardeert overigens dat we deze reis alleen door Seydous ogen ervaren, zonder enig westers gezichtspunt en zonder dat het woord ‘immigrant’ ook maar één keer wordt gebruikt.
Minder enthousiast is het rechtse Il Panorama. Garrones kijk op het zeer actuele thema ‘laat ons enigszins koud’ en ‘blijft een beetje te veel aan de oppervlakte van een zeer complexe situatie’, aldus het weekblad. Het centrumrechtse dagblad Il Foglio spreekt daarentegen van een noodzakelijk werk met een educatieve strekking. ‘Matteo Garrone nam risico’s, bestudeerde zijn onderwerp en heeft een film gemaakt die op alle scholen en op alle niveaus vertoond zou moeten worden – maar ook aan politici en al diegenen die beweren dat de arme mensen op hun bootjes hier niet komen omdat ze honger hebben, maar om het (zeer slecht betaalde) werk en de vrouwen van “echte Italianen” te stelen.’
Door Laura Weeda
