Het is wetenschappers gelukt om robots te creëren die zichzelf kunnen voortplanten: xenobots. Verder: Er waait een nieuwe wind in de techindustrie. Timnit Gebru – ex-Google – wil Silicon Valley minder wit, westers en mannelijk maken & Meer aanraders van de 360-redactie.
Omdat 360 niet alles kan vertalen wat de redactie leest, ziet en hoort, tippen wij voor u enkele interessante artikelen, podcasts, documentaires en fotoreportages die wij deze week tijdens het speuren naar mooie journalistiek zijn tegengekomen.
Nieuwe wind in techindustrie
Een jaar geleden tweette Timnit Gebru, destijds onderzoeker bij Google naar kunstmatige intelligentie: ‘Ik ben ontslagen.’ 360 Magazine maakte toen in een kort bericht melding van de controverse die ze daarmee veroorzaakte aangaande de vrijheid van werknemers om de impact van de technologie van het bedrijf waarbij ze werken in twijfel te trekken.
Gebru wil mensen werven uit delen van de wereld die zelden vertegenwoordigd zijn in de techindustrie
Sinds dat zeer omstreden ontslag heeft ze niet stilgezeten, las redacteur IJsbrand van Veelen in Wired. Ze heeft inmiddels een nieuw onderzoeksinstituut gelanceerd dat beoogt vragen te stellen over verantwoord gebruik van kunstmatige intelligentie, op een manier waarvan Gebru zegt dat Google en andere technologiebedrijven dat niet doen. ‘In plaats van vanbinnen uit te vechten, wil ik laten zien dat een onafhankelijke organisatie mogelijk is met andere structuren en andere benaderingen’, zegt Gebru, de kersverse oprichter en uitvoerend directeur van Distributed Artificial Intelligence Research (DAIR).
Het eerste deel van de naam verwijst naar haar doel om inclusiever te zijn dan de meeste AI-labs, die wit, westers en mannelijk zijn. Gebru wil mensen werven uit delen van de wereld die zelden vertegenwoordigd zijn in de techindustrie. Wat ze voor zich ziet en wat dat allemaal betekent, lees je hier.
Lees ook:
Digitaliseren is controleren
‘Digitaliseren is controleren’, schrijft filosoof Carissa Véliz in een opiniestuk in de Spaanse krant El País. Véliz is allesbehalve wat je noemt een techoptimist. ‘Het enige doel van grote techbedrijven’, schrijft ze, ‘is blijven groeien.’ ‘Zoals Alice in Wonderland, die gevangen zit in het konijnenhuis nadat ze te groot is geworden, steken techbedrijven hun armen en benen uit de ramen en de schoorsteen van het huis van de democratie.’
‘Van alles een potentiële spion maken is een bedreiging voor vrijheid en democratie’
Het kan niet vaak genoeg gezegd worden, aldus redacteur Joep Harmsen, ook al is het al meermaals aan bod gekomen in 360 Magazine: big tech heeft totalitaire neigingen. Nu er vrijwel geen mens meer is die niet verstrikt is geraakt in het web van Meta (de nieuwe naam van het moederbedrijf van Facebook, WhatsApp en Instagram), moet de groei niet komen van het aantal gebruikers maar de hoeveelheid data die zij opleveren. Want data is weer door te verkopen. Dus heeft de iPhone gezichtsherkenning en komt Facebook met een smartbril en plannen voor een ‘metaverse’, aldus Véliz.
Maar wat betekent dat voor de democratie? ‘Van alles een potentiële spion maken is een bedreiging voor vrijheid en democratie’, waarschuwt de Spaanse filosoof. Het is tijd om de voortschrijdende digitalisering en dataficatie een halt toe te roepen.
Lees ook:
Voortplantende robots
Het is wetenschappers gelukt om robots met behulp AI tot leven te wekken, en dat niet alleen; ze kunnen zich ook voortplanten. De zogenaamde xenobots bestaan uit een stuk of drieduizend cellen en hebben dezelfde vorm en mond als Pacman. En net als Pacman kunnen xenobots nieuwe cellen opslokken en daarmee nageslacht produceren
Het klinkt een beetje als het ‘Gray goo’-doemscenario, schrijft online strateeg Maxim Hoekmeijer. Een hypothetisch wereldwijd catastrofaal scenario met waarin zelfstandig opererende machines alle biomassa op aarde verbruiken terwijl ze zichzelf reproduceren.
Volgens de onderzoekers hoeven we ons hier geen zorgen over te maken. Hun doel is het begrijpen van voortplanting. De wereld en technologieën veranderen snel. ‘Daarom moeten we technologische oplossingen creëren die in hetzelfde tempo groeien als de uitdagingen waarmee we worden geconfronteerd’, zegt Joshua Bongard, een van de coauteurs van het nieuwe rapport. Het team denkt dat hun onderzoek van betekenis kan zijn op het gebied van regeneratieve geneeskunde, bijvoorbeeld voor artificieel weefsel voor huid- en andere orgaantransplantaties.
Geen coole, glanzende, slimme of dansende bots dit keer. Wel voortplantende en uitdijende xenobots. Hopelijk zal de evolutie van de eencellige AI geen wezens voortbrengen die ons, en de rest van de wereld, willen vervangen.
Zuid-Soedanezen vluchten voor natte voeten
Waar je over een overstroming in Duitsland, Italië of China goed op de hoogte wordt gehouden, lees je weinig over de situatie in Zuid-Soedan. Vorig jaar moesten inwoners er hun ingestorte lemen huizen achterlaten en in de open lucht of in verlaten schoolgebouwen gaan slapen vanwege het wassende water. De problemen zijn structureel: naar schatting 1,7 miljoen mensen verloren hun huis en de migratie is dit jaar toegenomen. Zuid-Soedanezen meldden dat ze de afgelopen maanden tot twee keer toe een hogergelegen woonplek moesten gaan zoeken. Anderen hebben het opgegeven en zijn de grens met Soedan overgestoken.
In het land zijn 8 miljoen mensen in nood
Volgens de campagne Action Against Hunger zou in provincies als Fangak tegen eind oktober het aantal mensen dat door de overstromingen is getroffen van 75 procent naar bijna 100 procent zijn gestegen; in het land als geheel zijn 8 miljoen mensen in nood, volgens gegevens van de VN.
Susan Martinez en fotograaf Peter Caton reisden in maart voor de genoemde campagne naar het gebied, en ontdekten toen ze een half jaar later terugkeerden dat de situatie is verslechterd. Voor deze reportage in The Guardian schoot fotograaf Peter Caton onheilspellende, sprekende foto’s, Martinez zette de cijfers op een rijtje en sprak met bewoners.
‘We moeten soms bijna vijf uur in het water zoeken naar waterlelies,’ vertelt Bol Kek, een moeder van zeven kinderen die op het hoger gelegen gedeelte van Paguir woont. ‘Maar als we die op hebben voelt het alsof we niks hebben gegeten.’
Een tip van hoofdredacteur Laura Weeda.
