Cambodja’s autoritaire premier denkt na 36 jaar nog niet aan stoppen

Hun Sen werd bijna zesendertig jaar geleden premier van Cambodja. Op 29 december verklaarde hij dat hij nog eens tien jaar in die functie wil dienen. Een reële wens, aangezien Hun Sen vrijwel de volledige oppositie onschadelijk heeft gemaakt.

‘Ik denk dat ik aan de macht zal blijven tot ik de leeftijd van 78 jaar heb bereikt, in andere woorden, de komende 10 jaar,’ aldus de Cambodjaanse minister-president Hun Sen. Premier Sen, die binnenkort zijn zesendertigste verjaardag als leider van het kleine koninkrijk zal vieren, verklaarde op 29 december dat hij nog niet klaar was om op te geven, meldt The Khmer Times. ‘Iedereen die Hun Sen wil vervangen zal eerst de verkiezingen moeten winnen,’ zei hij in een toespraak in de derde persoon.

Die uitspraak klinkt als een slechte grap, als je bedenkt dat Sen zo’n beetje alle vormen van oppositie heeft uitgebannen. De Cambodjaanse Volkspartij van Hun Sen heeft bij de laatste parlementsverkiezingen in 2018 eenvoudigweg alle zetels in het nationale parlement gewonnen, voor het eerst sinds de herinvoering van de meerpartijenverkiezingen in 1993. Dit kon gebeuren omdat het Cambodjaanse Hooggerechtshof de grootste oppositiepartij, de CNRP van Sam Rainsy, had ontbonden. ‘Dood van de democratie’, concludeerde The Guardian eind 2017.

Sam Rainsy zelf, zijn belangrijkste tegenstander, leeft in ballingschap in Parijs en werd gisteren (30 december) veroordeeld tot een gevangenisstraf van vier jaar, nadat hij schuldig was bevonden aan het beledigen van de minister van Binnenlandse Zaken, bericht The Khmer Times in een ander artikel.

Hun Sen is ‘aan de macht gebleven dankzij een harde kern van meedogenloze leden van de veiligheidstroepen’

Een snelle blik op de Cambodja-berichtgeving van de prodemocratische Radio Free Asia (gefinancierd door de Amerikaanse overheid), geeft een beeld van de autoritaire hand waarmee Hun Sen het Zuidoost-Aziatische land regeert. Zo bericht RFA dat woensdag drie oppositie-activisten van de CNRP, die werd voortgezet buiten het parlement, zijn opgepakt voor ‘opruiing’. Volgens een politievoerder zijn de drie vrouwen gearresteerd omdat ze hebben deelgenomen aan een protest zonder daarvoor toestemming aan de autoriteiten te vragen.

Naast de rechtszaak tegen oppositieleider Sam Rainsy is dinsdag ook het proces begonnen tegen twintig CNRP-leden. Zij worden beschuldigd van het organiseren van een ‘coup’; het aanzetten van soldaten om bevelen te negeren, en van het ‘aanzetten tot ernstige sociale chaos’, meldt RFA.

Langstzittende premier

Hun Sen, die zelf ooit opkwam in Rode Khmer-kringen maar later afstand nam van deze terreurorganisatie, werd in 1979 na de val van het Rode Khmer-regime in hoofdstad Phnom Penh naar voren geschoven door de Vietnamese bezetter. Amper 26 jaar oud, werd hij eerst minister van Buitenlandse Zaken. Zes jaar later werd hij benoemd tot premier. Een post die hij sindsdien niet meer heeft verlaten, al moest hij deze titel enkele keren wegens een gebrek aan stemmen kort delen met een co-premier.

Bij zijn aantreden op 14 januari 1985 was Sen met zijn 32 jaar de jongste premier ter wereld, schrijft The Khmer Times trots. ‘Vandaag de dag is hij ’s werelds langst dienende premier en een van de langst dienende leiders ter wereld.’

In augustus heeft website Axios een ranglijst opgesteld van de langstzittende machthebbers ter wereld. Hun Sen staat op de derde trede van het podium, achter Paul Biya uit Kameroen (37 jaar aan de macht) en de president van Equatoriaal-Guinea, Teodoro Obiang Nguema Mbasogo (41 jaar). Als 68-jarige heeft Sen, in vergelijking met de 78 en 87 jaar van zijn twee rivalen, nog alle mogelijkheid om door te groeien naar de koppositie.

De 68-jarige premier sprak zijn intentie om nog langer aan de macht te blijven op dinsdag uit tijdens een viering van het einde van de Cambodjaanse Burgeroorlog, die 22 jaar geleden definitief het afscheid betekende van de beruchte Cambodjaanse revolutionair Pol Pot en de Rode Khmer.

‘Wurggreep’

Inmiddels lijkt Hun Sen zelf een militaire dictator te zijn geworden, dat is tenminste de conclusie van een rapport van Human Rights Watch uit 2018. Het rapport, Cambodja’s Dirty Dozen, vermeldt de twaalf militairen die de ‘ruggengraat’ vormen van Hun Sens ‘gewelddadige en autoritaire politieke regime’, bericht The Guardian. Volgens het rapport is Hun Sen ‘aan de macht gebleven door het creëren van een harde kern van meedogenloze leden van de veiligheidstroepen’. En zoals het een echte dictator betaamt draagt Sen ook een pompeuze officiële titel: ‘prinselijk verheven opperbevelhebber van de glorieus zegevierende troepen’.

Naast politieke en militaire invloed, laat Sen ook zijn financiële invloed gelden. ‘“Wurggreep”: Hun Sen regeert Cambodja en zijn familie bezit het’, kopt The Guardian in een artikel uit 2016. Uit een rapport van mensenrechten- en corruptieorganisatie Global Witness blijkt dat familieleden van de premier de meest winstgevende sectoren van de economie van de mijnbouw tot het gokken en onroerend goed domineren. ‘Bedrijven die verbonden zijn met leden van de familie Sen zijn erin geslaagd om lucratieve overheidsopdrachten en overheidsconcessies te verwerven om zo grote rijkdom te vergaren’, stelt het rapport.

Niets lijkt Hun Sen nog in de weg te zitten om zijn bewind de komende tien jaar voort te zetten.