Conflict Israël-Hamas loopt op | Oekraïne vervolgt pro-Russische oligarchen

Conflict tussen Israël en Hamas kost het leven van steeds meer burgers

‘Na meer dan een jaar van relatieve rust en stabiliteit in de Gazastrook staan Israël en Hamas opnieuw op de rand van een militaire confrontatie’, schrijft de linksgeoriënteerde Israëlische krant Ha’Aretz, terwijl het geweld tussen de twee partijen oplaait. Premier Netanyahu heeft op dinsdag 11 mei aangekondigd de aanvallen in de Gazastrook te zullen opvoeren. Enkele duizenden Israëlische soldaten zijn gemobiliseerd, ondanks oproepen van de Verenigde Naties tot de-escalatie.

‘Het is de grootste geweldsescalatie sinds november 2019’

Hamasleider Ismail Haniyeh zei tegen The Wall Street Journal dat de Palestijnse beweging zou doorgaan met het afvuren van raketten ‘tenzij de [Israëlische] bezetter een einde maakt aan de agressie en terreur in Jeruzalem’. Volgens de krant bereiden beide partijen zich voor op een groter conflict.

‘Het is de grootste geweldsescalatie sinds november 2019, toen Israël een gerichte aanval uitvoerde op een hooggeplaatste commandant van de [gewapende groep] Islamitische Jihad’, schrijft The Wall Street Journal.

Lees ook:

De laatste weken zijn de spanningen in Jeruzalem hoog opgelopen, nadat verschillende Palestijnse gezinnen uit de wijk Sheikh-Jarrah dreigden uit hun huizen te worden gezet door Israëlische kolonisten. Afgelopen weekend vonden demonstraties plaats op de esplanade van de Al-Aqsa Moskee – ook bekend als de Tempelberg – in Jeruzalem. Bij botsingen tussen demonstranten en politie vielen meer dan driehonderd gewonden. Hamas stelde Israël later een ultimatum om zijn troepen voor maandag 18.00 uur van de esplanade terug te trekken. Na het verstrijken van de termijn, is de Palestijnse organisatie met een raketoffensief begonnen.

Een poging tot bemiddeling werd ondernomen door de Verenigde Naties, gesteund door Egypte en Qatar, meldt Middle East Eye. De Verenigde Staten hebben er bij beide partijen op aangedrongen ‘stappen te ondernemen’ in de richting van de-escalatie. De Arabische Liga heeft de Israëlische luchtaanvallen veroordeeld. Frankrijk heeft de Israëlische autoriteiten gevraagd alleen ‘evenredig geweld toe te passen’.

Sinds begin deze week heeft de toename van spanningen tussen Hamas en Israël al de dood van tientallen mensen in de regio veroorzaakt. En al zijn de slachtoffers aan Palestijnse zijde veel talrijker – 53 doden in Gaza – ook aan Israëlische zijde zijn er burgerdoden gevallen. ‘Het conflict heeft tot nu toe de levens gekost van zeven Israëli’s’, meldt dagblad Israel Hayom.

Iron Dome

‘Is de “Iron Dome” [het Israëlische antiraketschild] wel zo effectief tegen Hamasraketten als we dachten?’ vraagt The Jerusalem Post zich dan ook af. Volgens het dagblad is het schild, dat zich al tijdens het conflict van 2014 had bewezen, niet plotseling een verouderde technologie geworden. Het is eerder de toegenomen hevigheid van de beschietingen vanuit de Gazastrook die het probleem vormt.

Op dinsdag- en woensdagochtend (11 en 12 mei) schijnt Hamas erin geslaagd te zijn in enkele minuten meer dan honderd raketten af te vuren, schrijft The Jerusalem Post. En raketbeschietingen vanuit de Gazastrook in de richting van Israël namen op woensdagavond alleen maar toe. Tijdens het driedaagse conflict, zo schrijft Israel Hayom, vuurden Hamas en de Islamitische Jihad ‘meer dan vijftienhonderd raketten’ af op het zuiden en midden van Israël.

Te veel om te behappen voor de Dome, die ook nog met een ander logistiek probleem kampte. In 2014 ‘werd de overgrote meerderheid van de raketten afgevuurd in de richting van Zuid-Israël, aangezien Hamas op dat moment slechts over een klein aantal projectielen beschikte die Tel Aviv konden bereiken’, aldus het dagblad uit Jeruzalem. Nu worden juist veel raketten op de kuststad afgevuurd.

Volgens het Israëlische leger heeft het antiraketschild ‘90 procent van de projectielen onderschept’.

Ook Forbes maakt zich zorgen over de Iron Dome. Volgens het Amerikaanse tijdschrift zou dit instrument paradoxaal genoeg een strategische zwakte voor Israël kunnen vormen.

De raketten die worden gebruikt om de (veel minder nauwkeurige) projectielen van Hamas te onderscheppen, hebben een zeer hoge kostprijs ‘variërend van 20.000 tot 100.000 dollar’, aldus het weekblad. De voorraad van Israël is niet oneindig, ‘terwijl Hamas naar verluidt duizenden Qassam-raketten heeft’. De Palestijnse groep zou dus kunnen besluiten de aanvallen verder op te voeren, om zo de defensieve vuurkracht van Israël te verminderen. In dat geval zouden ‘de Israëlische verliezen snel kunnen oplopen, en dat zou Israël kunnen aanzetten tot een grondactie’.

‘Het probleem met zo’n sterke verdediging is dat je er te veel op kunt vertrouwen,’ concludeert Forbes.

Trump-criticus Liz Cheney uit Republikeinse fractietop gezet

Haar herhaalde kritiek op voormalig Amerikaans president Donald Trump heeft haar uiteindelijk haar baan gekost: de Republikeinse volksvertegenwoordiger uit Wyoming, Liz Cheney, verloor op woensdag 12 mei haar positie in de Republikeinse fractieleiding in het Huis van Afgevaardigden.

De 212 Republikeinen in het Huis besloten via een mondelinge stemming om haar uit de Republikeinse fractietop te zetten, kort na een vergadering achter gesloten deuren. De steun voor het afzetten van Liz Cheney was ‘overweldigend’, vertelden aanwezigen aan The Hill.

Volgens een bron van Fox News viel Liz Cheney in een korte toespraak tot haar collega’s Trump en zijn ‘inspanningen om de (Amerikaanse) democratie te ontmantelen’ aan. Cheney spreekt zich al maanden uit tegen de herhaalde ongegronde beweringen van de voormalige president dat de presidentsverkiezingen van 2020 ‘gemanipuleerd’ en ‘gestolen’ zouden zijn.

‘De waarheid zal u vrijmaken’

Cheney ging ook voor in een gebed en reciteerde een passage uit het Evangelie volgens Johannes (8:32, ‘Gij zult de waarheid verstaan en de waarheid zal u vrijmaken’). Ze kreeg een staande ovatie voor haar opmerkingen, vertelde een andere gekozen functionaris aan de conservatieve zender, hoewel er ook boegeroep klonk.

‘Dit is een verbluffende val uit de gratie voor Cheney‘, merkt Politico op. Deze ‘politieke erfgename’ – ze is de dochter van voormalig vicepresident Dick Cheney – was de hoogstgeplaatste Republikeinse vrouw in het Congres. Tot voor kort werd zij beschouwd als een rijzende ster in de partij; ze werd genoemd als een mogelijke toekomstige voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, schrijft Politico.

‘Ik zal er alles aan doen om ervoor te zorgen dat de voormalige president nooit meer in de buurt van het Oval Office komt’

Haar verwijdering uit de fractietop leek Liz Cheney echter niet te ontmoedigen. Tegenover de pers beloofde ze opnieuw ‘de strijd te leiden’ om Trumps greep op de Republikeinse Partij te verzwakken. ‘Ik zal er alles aan doen om ervoor te zorgen dat de voormalige president nooit meer in de buurt van het Oval Office komt’, verklaarde ze. Kort na de stemming noemde Trump Liz Cheney een ‘verbitterd, afschuwelijk mens’. ‘Ze heeft geen karakter en heeft niets goeds bij te dragen aan ons politieke leven of ons land’, zei hij in een verklaring.

De afzetting van Liz Cheney vergroot de macht van Trump binnen en over de Republikeinse Partij, aldus The Wall Street Journal. ‘Voor Kevin McCarthy [de minderheidsleider van het Huis] en zijn collega’s bestaat het gevaar dat Trump nu de facto de baas van het Republikeinse fractie lijkt te zijn, en zij louter stromannen.’

Cheney zou het weleens moeilijk kunnen krijgen om haar zetel in het Huis van Afgevaardigden te behouden tijdens de tussentijdse verkiezingen komende herfst, aldus Politico. Maar alle aandacht die ze nu krijgt, zou haar ook kunnen helpen haar anti-Trump-boodschap uit te dragen.

Zelensky gaat de strijd aan met invloedrijke oligarchen

Het conflict tussen de Oekraïense president, Volodymyr Zelensky, en de pro-Russische oligarchen Viktor Medvedtsjoek en Taras Kozak is al maanden aan de gang. Maar deze keer lijkt er een grote stap te zijn gezet.

‘De procureur-generaal van Oekraïne, Iryna Venediktova, heeft [de twee mannen] aangeklaagd wegens hoogverraad en poging tot toe-eigening van nationale middelen op de Krim’, laat BBC Oekraïne op haar website weten. ‘De SBU [Oekraïense veiligheidsdienst] zet alle nodige middelen in om hen voor het gerecht te brengen.’

Medvedtsjoek en Kozak worden daarom nu gezocht. Volgens dagblad Oekraina Moloda zijn in de nacht van 11 mei huiszoekingen verricht in de woning en het kantoor van Viktor Medvedtsjoek. Maar op dit moment zijn beide mannen nog niet gevonden.

‘Volgens onze informatie is Kozak tijdelijk in Rusland, heeft hij zelfs mogelijk het grondgebied van de Russische Federatie verlaten’ en ‘is hij helaas niet van plan naar Oekraïne terug te keren’, aldus Ivan Bakanov, hoofd van de SBU tegen de Oekraïense krant.

Lees ook:

Pro-Russische propaganda

Taras Kozak en Viktor Medvetchuk zijn oligarchen met meerdere bedrijven. ‘Kozak is eigenaar van drie tv-kanalen die beschuldigd worden van het uitzenden van pro-Russische propaganda in Oekraïne, wat aanklager Venediktova kleurrijk omschreef als ‘een leger van informatieclowns en marionetten voor anti-Oekraïense belangen’, aldus Oekraina Molada.

President Zelensky had begin februari reeds hard opgetreden tegen zijn tegenstanders door te bevelen dat de drie zenders in kwestie, ZIK, 112.ua en NewsOne, van het Oekraïense grondgebied zouden worden geweerd.

Medvedtsjoek stond ook in de belangstelling van de autoriteiten omdat hij via zijn verschillende bedrijven strategische activa controleerde, aldus Radio Svoboda. De SZN-pijpleiding (Samara-Zakhidniy Napriamok) behoort toe aan ‘bedrijven in de sfeer van Viktor Medvedtsjoek’. Het gedeelte ‘van de pijpleiding dat over het grondgebied van Oekraïne loopt, is 1433 kilometer lang, verbindt Rusland met Wit-Rusland [door Oekraïne] en loopt door tot de westelijke grens. De afgelopen tijd werd deze gebruikt voor de transport van dieselbrandstof, met een volume van bijna 2 miljoen ton per jaar, of bijna 20 procent van de Oekraïense markt, volgens deskundigen.’

Deze strategische troef bracht inkomsten op die werden gebruikt om de pro-Russische strijdkrachten en media van Viktor Medvedtsjoeks groep te financieren, aldus Radio Svoboda.

Op 24 februari, zo vervolgt het radiostation, ‘besloot de Nationale Veiligheids- en Defensieraad van Oekraïne de pijpleiding weer onder staatscontrole te brengen en sancties op te leggen aan Medvedtsjoek en zijn vrouw Oksana Martsjenko, die ook betrokken was bij zijn zakelijke transacties’.

‘Ik ben in Oekraïne en ik ben niet van plan me te verbergen’

Kozak en Medvedtsjoek zijn echter niet alleen rijke en invloedrijke zakenlieden, maar ook de leiders van de partij Oppositieplatform voor het Leven, OPZJ, een openlijk pro-Russische politieke formatie. En het is juist via de OPZJ dat Medvedtsjoek reageerde op de rechterlijke beslissing tegen hem, meldt BBC Oekraïne. In de door de partij naar buiten gebrachte verklaring zegt hij: ‘Ik ben in Oekraïne en ik ben niet van plan me te verbergen.’ Hij is van mening dat hij het slachtoffer is van ‘politieke vervolging voor zijn principiële standpunten’ en verzekert dat hij wil deelnemen aan het onderzoek en ‘voor gerechtigheid wil vechten’.

Het valt nog te bezien of de zaak voor de rechter zal komen. Zoals het onafhankelijke persbureau UNIAN op zijn website opmerkt, ‘heeft Medvedtsjoek veel bondgenoten in het rechtssysteem’. Velen vrezen ‘opnieuw een proces en veroordeling bij verstek’.

Eén ding is wel zeker. Zelfs als hij erin slaagt aan justitie te ontsnappen, lijkt Medvedtsjoek ‘geen politieke toekomst meer te hebben in Oekraïne’, wat ‘de vernietiging betekent van een van de meest destructieve elementen binnen het pro-Russische kamp’, aldus UNIAN.

‘Kiev verwacht dat de situatie in de Donbass elk moment kan escaleren’

Maar hoe zal Rusland hierop reageren? In april, toen Moskou overging op het inzetten van troepen aan de grens met Oekraïne, beweerden sommige deskundigen dat de mobilisatie tot dopel had om Zelensky te intimideren, zodat hij niet zou optreden tegen Medvedtsjoek, wiens in 2004 geboren dochter Daryna een zekere Vladimir Poetin als peetvader heeft; een bewijs van de nauwe banden tussen de twee mannen. Sindsdien heeft het Russische leger een deel van zijn manschappen teruggetrokken.

Lees ook:

Oekraïens minister van Defensie Andriy Taran verwacht in ieder geval een reactie. Tijdens een briefing op 12 mei verklaarde hij: ‘Kiev verwacht dat de situatie in de Donbass elk moment kan escaleren.’