De Eiffeltoren heeft hulp nodig | Honderd jaar Chanel No 5

De Eiffeltoren heeft hulp nodig

Parijs is handenvol geld kwijt aan de Eiffeltoren, schrijft de Spaans krant La Vanguardia. Niet alleen vanwege inkomstenderving door de gedwongen sluiting vanwege corona, maar ook door complicaties tijdens restauratiewerkzaamheden.

De Eiffeltoren was negen maanden gesloten voor het publiek vanwege de pandemie en zal vanaf 16 juli weer open gaan. Hoewel dit nieuws ongetwijfeld een opluchting is voor de exploiterende partijen, is het ook tijd om de penibele financiële situatie onder ogen te zien, meent La Vanguardia. 

‘Elke nacht tijdens de pandemie lichtte de Eiffeltoren op’, schrijft de krant met veel gevoel voor drama, ‘en streek het lichtbaken van de machtige toren honderd kilometer in de rondte, ook zonder dat bezoekers konden worden verwelkomd. Het beroemdste monument in Parijs liet zien nog steeds levend te zijn, als teken van hoop dat de nachtmerrie ooit voorbij zou zijn.’

De twintig schilderbeurten hebben naar schatting 350 ton aan gewicht toegevoegd aan de toren

Maar ondanks die geruststellende zichtbaarheid is er inmiddels wel sprake van een ‘ramp’, volgens La Vanguardia. Alleen al voor 2021 wordt het tekort voor de SETE, het bedrijf dat de Eiffeltoren exploiteert, geschat op 70 miljoen euro. Dat bedrag kan worden opgeteld bij het tekort van 52 miljoen dat in 2020 werd genoteerd. De gemeente Parijs en de metropool Groot-Parijs, die respectievelijk 99 procent en 1 procent van SETE bezitten, zullen deze schuld moeten overnemen en stappen moeten zetten voor herkapitalisatie van het bedrijf. 

Vóór de pandemie ontving de Eiffeltoren, die in 1889 werd ingehuldigd ter gelegenheid van de Wereldtentoonstelling, zo’n zeven miljoen bezoekers per jaar. Na de heropening zal een limiet van 10.000 mensen per dag worden ingesteld; die lag voor het corona-tijdperk op 25.000.

‘Het is een moeilijke periode, maar we maken ons geen zorgen voor de lange termijn’, zegt SETE-voorzitter Jean-François Martins geruststellend. Volgens hem zijn de banen van de 350 medewerkers van het bedrijf niet in gevaar.

Maar behalve de tekorten vanwege het wegvallen van de inkomsten, worstelen de beheerders van het monument nog met een ander groot probleem. ‘Het schilderwerk moest een paar maanden geleden worden stopgezet omdat er gevaarlijk grote hoeveelheden looddeeltjes vrijkwamen’, aldus La Vanguardia. ‘Er wordt nu nagedacht over hoe het werk kan worden voortgezet met inachtneming van de veiligheid van het publiek en het milieu.’ 

Deze laatste verfbeurt is de twintigste in de 132-jarige geschiedenis van de toren. Het is een terugkerende klus om corrosie van het metaal te voorkomen, de boel schoon te maken en eventuele scheuren of defecten in de structuur te onderzoeken. Het is een tijdrovende, complexe en dure klus, waarbij schilders een penseel nodig hebben om elk hoekje te kunnen bereiken.

Gevaarlijke hoeveelheden lood vormden altijd al een terugkerend probleem bij structureel onderhoud van het monument. Bij elke nieuwe verfbeurt moet een deel van de vorige laag worden verwijderd, niet alleen om de nieuwe verf beter te fixeren, maar ook om gewicht te elimineren. De twintig schilderbeurten hebben naar schatting 350 ton aan gewicht toegevoegd aan de toren. 

De nieuwe cosmetische operatie voor de Grande Dame is bedoeld om haar er mooier uit te laten zien dan ooit, vooral met het oog op de Olympische Zomerspelen van 2024, waarvan Parijs de gastheer is. De Franse hoofdstad wordt geleid door een socialistische burgemeester, Anne Hidalgo, die regeert in coalitie met milieuactivisten en zich misschien kandidaat wil stellen voor het Elysee in 2022, aan het hoofd van een alliantie met dezelfde samenstelling.

Het ecologische bewustzijn was dan ook niet eerder zo groot en de criteria waren nog niet eerder zo scherp. Ze leiden tot vertraging van het schilderwerk en tot voortdurende technische beraadslagingen om de verspreiding van de gevaarlijke looddeeltjes tot een minimum te beperken.

Na de brand in de Notre Dame, waarbij honderden tonnen lood de lucht vervuilden, kan Parijs het zich niet veroorloven opnieuw betrokken te raken bij een ecologisch drama door nalatigheid of door gebrek aan vooruitziendheid. La Grande Dame zal haar geld wel krijgen om haar aantrekkingskracht te behouden, maar moet heel voorzichtig zijn met haar make-up, aldus La Vanguardia.

Werknemers van Apple willen thuis kunnen blijven werken

Apple-werknemers komen in verzet zich tegen een nieuw beleid dat hen verplicht om vanaf begin september weer drie dagen per week naar kantoor te komen. Medewerkers zeggen een flexibele aanpak te willen waarbij degenen die op afstand willen werken dat kunnen blijven doen, zo blijkt uit een interne brief die The Verge in handen kreeg.

‘We willen van de gelegenheid gebruik maken om de groeiende bezorgdheid onder onze collega’s te communiceren’, aldus de brief. ‘Apples beleid voor flexibel werken op afstand en de communicatie eromheen hebben een aantal van onze collega’s al gedwongen op te stappen. Velen van ons hebben het gevoel te moeten kiezen tussen óf de combinatie van gezin, welzijn en de mogelijkheid om ons werk optimaal te doen, óf om deel uit te maken van Apple.’

De brief komt slechts twee dagen nadat Tim Cook een bericht naar Apple-medewerkers had gestuurd waarin stond dat ze in de herfst op maandag, dinsdag en donderdag weer naar kantoor moeten terugkeren. De meeste medewerkers mogen dan twee keer per week op afstand werken en ze kunnen ook maximaal twee weken per jaar op afstand werken, na goedkeuring door hun manager.

Vergeleken met de vroegere bedrijfscultuur, die werknemers ontmoedigde om thuis te werken, is dit een versoepeling bij Apple. Maar het bedrijf is nog steeds conservatiever dan andere grote techbedrijven. Zowel Twitter als Facebook hebben hun werknemers laten weten dat ze voor altijd thuis kunnen werken, ook nadat de pandemie voorbij is.

Voor sommige Apple-medewerkers gaat het huidige beleid dan ook niet ver genoeg en laat het een duidelijke kloof zien tussen hoe de top van Apple en de overige medewerkers tegen werken op afstand aankijken.

‘Het afgelopen jaar voelden we ons niet alleen vaak niet gehoord, maar soms ook actief genegeerd’, staat in de brief. ‘Berichten als “we weten dat velen van jullie graag weer persoonlijk contact willen met je collega’s op kantoor”, zonder erkenning van de tegenstrijdige gevoelens die onder ons leven, voelen als een afwijzing…’

De brief, gericht aan Tim Cook, ontstond op Slack in een groep van ‘voorstanders van werken op afstand’, die ongeveer 2.800 leden telt. Zij zeggen dat het omarmen van werken op afstand van het grootste belang is voor de inspanningen van het bedrijf aangaande diversiteit en integratie. ’Om inclusiviteit en diversiteit echt te laten werken, moeten we erkennen hoe verschillend we allemaal zijn. Die verschillen gaan gepaard met verschillende behoeften en verschillende manieren om te kunnen gedijen.’

Honderd jaar Chanel No 5

Vorige maand vierde het legendarische parfum Chanel No 5 zijn honderdste verjaardag. Het parfum kwam tot stand na een ontmoeting tussen Gabrielle Chanel en een parfumeur uit Moskou van Frans-Russische afkomst, schrijft de Russische site gazeta.ru.

Op 5 mei 1921, tijdens de presentatie van haar nieuwe modecollectie in haar studio Rue Cambon, verspreidde modeontwerpster Gabrielle ‘Coco’ Chanel in de paskamers een bedwelmende geur, diep, fluweelachtig, bloemig en tegelijk van een koele frisheid. Zo ontdekte Parijs voor het eerst de geur van Chanel No 5. Het parfum had een grote toekomst voor zich, ook al zou het nog jaren duren voordat het beschikbaar zou zijn voor het grote publiek. De eerste serie bestond uit slechts honderd flesjes.

Geen rozengeur

De auteur van het parfum is Ernest Beaux, een parfumeur van Frans-Russische afkomst. Voor zijn ontmoeting met Chanel werkte hij voor parfumbedrijf Rallet, dat leverde aan het Russische keizerlijke hof. In 1912 bijvoorbeeld vierde hij grote successen met zijn Eau de Cologne Bouquet de Napoléon, ontworpen voor de honderdste verjaardag van de slag bij Borodino. 

Beaux ontmoette Coco Chanel in 1920 aan de Franse Rivièra, waar zij verbleef met haar Russische geliefde Dimitri Pavlovich, neef van keizer Nicolaas II.

Chanel was op zoek naar de lancering van een geur ‘die naar vrouwen ruikt en niet naar rozen’. Ernest Beaux zegde toe haar wens te vervullen, ging aan de slag en presenteerde haar een reeks flessen genummerd van 1 tot 5 en van 20 tot 24. Coco koos de vijfde: ‘Ik lanceer mijn collectie op 5 mei, in de vijfde maand van het jaar. Laten we het parfum dit nummer geven, dat is een teken van geluk.’

De formule van het parfum, die tot op de dag van vandaag geheim wordt gehouden, bestaat uit tachtig natuurlijke en synthetische ingrediënten voor een boeket dat meiroos, ylang-ylang, jasmijn, vetiver, iris, vanille combineert met een royale hoeveelheid aldehyde, een chemische verbinding die er een wat ijzige geur van frisheid aan geeft.

Een minimalistische fles

Aan het begin van de 20e eeuw opereerden modehuizen en parfumeurs nog los van elkaar: couturiers hadden geen parfumlijn. Vrouwen uit de hogere klasse gebruikten vooral geuren met het aroma van een enkele bloem in plaats van complexe composities rond musk en jasmijn. 

Toch is Chanel No 5 niet de eerste die brak met deze twee kenmerken. Modeontwerper Paul Poiret had al de geur Parfums de Rosine gelanceerd ter ere van zijn dochter, en parfumeur Aimé Guerlain schiep in 1889 de geur Jicky, een complexe bloemige compositie met tonen van lavendel en bergamot, samengevoegd met verschillende synthetische geuren, waaronder cumarine.

Aan de andere kant is de vierkante, sobere fles van Chanel No 5 wel echt een primeur na het tijdperk van de barokke flesjes ontworpen door Lalique en Baccarat. De distributie van de karakteristieke Chanel-flessen met No 5 begon in 1922. Tot 1924 werd No 5 exclusief in de Parijse boetiek verkocht aan enkele zorgvuldig geselecteerde klanten.

Geuren van het bevroren Kola-schiereiland

Door een klein marktonderzoekje wist Coco Chanel dat de geur gecreëerd door Ernest Beaux een revolutie zou betekenen in de wereld van de parfumerie. Om de creatie van het parfum te vieren, nodigde ze een paar vrienden uit in een restaurant in Grasse, de hoofdstad van de Franse en mondiale parfumerie. Tijdens de maaltijd sproeide ze wat van het parfum rond, en vroeg passerende vrouwen de geur te beschrijven. De reacties waren alleszins geruststellend.

Voor Ernest Beaux deed de geur van aldehyden aan Rusland denken, aan het Kola-schiereiland, om precies te zijn. In 1914, aan het begin van de Eerste Wereldoorlog, werd hij naar het noordelijke front gestuurd. Tijdens de Russische burgeroorlog die na de revolutie ontstond, kwam hij terecht aan de kant van Franse interventietroepen als tolk. In die hoedanigheid werkte hij in 1919 bij ondervragingen van bolsjewieken in het krijgsgevangenenkamp van het Rode Leger op het Mudyug-eiland in de Witte Zee, in de buurt van Archangelsk.

Zoals Constantin Weriguine, lange tijd assistent van Ernest Beaux, in 1965 beschreef in zijn memoires Souvenirs et Parfums, wilde Beaux met No 5 de geuren nabootsen van de rivieren en de bevroren meren van het Kola-schiereiland op een ijskoude dag. 

Marilyn Monroe

In 1924 tekende Coco Chanel een overeenkomst met ondernemers Pierre en Paul Wertheimer, eigenaren van Bourjois, om de productie en distributie van No 5 aan hen te delegeren, en ze richtte Les Parfums Chanel op, waarin Chanel 10 procent van de aandelen zou behouden. 

Tijdens de Tweede Wereldoorlog probeerde ze de controle over het bedrijf over te nemen door een brief te schrijven aan de Duitse regering in Frankrijk, waarin ze suggereerde dat Les Parfums Chanel haar zou toekomen omdat de gebroeders Wertheimer joods waren. Maar de Wertheimers hadden weten te vluchten naar de Verenigde Staten en ze hadden een keurige Franse christen, Félix Amiot genaamd, aan het hoofd van het bedrijf benoemd. 

In 1947 namen de broers Wertheimer het parfumhuis weer over. Ze sloten een overeenkomst met Coco Chanel, die 2 procent van de wereldwijde verkoop van parfums zou krijgen.

Ernest Beaux was artistiek directeur van Parfums Chanel van 1924 tot 1954. Het parfum dat hij creëerde, is nog steeds een tijdloze klassieker die tot de best verkochte parfums ter wereld behoort, mede dankzij een in het oog springende marketingstrategie. 

De lijst van namen die in honderd jaar No 5 hebben gepromoot is indrukwekkend. Het eerste gezicht van het parfum was Coco Chanel zelf, die in 1937 verscheen in Harper’s Bazaar. Daarna volgden onder meer Catherine Deneuve, Carole Bouquet, Nicole Kidman en Lily-Rose Depp. Maar het was natuurlijk Marilyn Monroe die de meest onvergetelijke parfumreclame maakte toen ze in 1952 bekende dat ze in bed niets anders droeg dan Chanel No 5.