De val van Afghanistan volgens Amerikaanse en Afghaanse media

‘De hele wereld heeft Afghanistan de rug toegekeerd’, aldus de Afghaanse pers

De taliban hadden maar iets meer dan drie maanden nodig om de controle over Afghanistan terug te krijgen. Sinds het begin van de terugtrekking van de Amerikaanse troepen begin mei, hebben de opstandelingen het platteland overgenomen. Vervolgens hebben de taliban in de afgelopen twee weken alle provinciehoofdsteden ingenomen, totdat ze op zondag 15 augustus Kaboel binnentrokken.

’De taliban hebben zondag hun controle over Afghanistan effectief bezegeld door de hoofdstad binnen te dringen (…) [waarna] president Ashraf Ghani het land ontvluchtte en de regering instortte’, aldus The New York Times. ’Chaos en angst’ hebben de stad in hun greep en ‘tienduizenden mensen’ proberen wanhopig te vluchten.

’Deze terugkeer, twee decennia nadat ze uit de macht zijn verdreven, kon plaatsvinden ondanks de jaren en honderden miljarden dollars die zijn besteed om de Afghaanse regering en haar strijdkrachten te versterken’, merkt de krant bitter op. Terwijl er druk werd gespeculeerd over de bestemming van Ashraf Ghani (Tadzjikistan of Oezbekistan), kondigde voormalig president Hamid Karzai zondagavond op Twitter aan dat hij een ’coördinatieraad’ zou vormen met Abdullah Abdullah, de belangrijkste politiek tegenstander van Ghani en leider van de Afghaanse delegatie bij de vredesbesprekingen die sinds september 2020 in Doha met de taliban worden gevoerd.

Slachtoffer van grootmachten

Afghanistan is ‘een land met een geschiedenis die zo’n vijfduizend jaar teruggaat, met vele ups en downs’, aldus Afghanistan Times in haar hoofdredactioneel commentaar van 15 augustus.

Maar wat er nu gebeurt, ‘nu de Verenigde Staten en hun westerse bondgenoten het einde naderen van hun officiële termijn voor de terugtrekking van troepen na twintig jaar van onsuccesvolle aanwezigheid’, laat zien hoe Afghanistan opnieuw ‘het slachtoffer is van de spelletjes van de grootmachten van de wereld’. ‘Duizenden mensen zijn hun huizen ontvlucht (…) en hebben geen toegang tot humanitaire diensten, voedsel en medische voorzieningen’, aldus de krant, die eraan toevoegt dat ‘de oorzaak van de huidige chaos de onwetendheid van de wereld over de Afghaanse kwestie’ is.

De terugtrekking van de NAVO-troepen was ‘onverantwoord’, aangezien zij werd bekrachtigd door ‘een bilaterale overeenkomst’ tussen Washington en de taliban op 29 februari 2020. Uiteindelijk heeft ‘de hele wereld Afghanistan de rug toegekeerd’. Zij had ‘iets langer moeten wachten en de strijdende partijen in Afghanistan ertoe moeten overhalen naar een politiek akkoord te streven’, en tegelijkertijd sterke druk moeten uitoefenen ‘op Pakistan, dat de werkelijke macht heeft over de opstandige groepen’.

Drugshandel heeft de taliban alleen al zo’n 460 miljoen dollar opgeleverd

The Kabul Times vraagt zich af welke financiële middelen de taliban beschikken om hun blitzkrieg uit te voeren en de macht te heroveren. Hun plotselinge verovering mag dan ‘sommige buitenlandse functionarissen en waarnemers perplex hebben doen staan’, maar was grotendeels te danken aan ‘uitgebreide fondsenwerving’ waardoor de opstandelingen in het bezit kwamen van ‘miljoenen, zo niet miljarden dollars’, in een tempo van ‘300 miljoen tot 1,6 miljard dollar per jaar’.

Volgens een VN-rapport van juni 2021, dat gebaseerd is op door de lidstaten verstrekte informatie, is ‘het grootste deel van dit geld afkomstig van criminele activiteiten zoals opiumproductie, afpersing en ontvoering voor losgeld’. Drugshandel alleen al heeft de taliban zo’n 460 miljoen dollar opgeleverd.

Lees ook:

Bidens ‘verraad’ zal ernstige internationale gevolgen hebben, waarschuwt de Amerikaanse pers

‘Het is het einde van het Amerikaanse tijdperk in Afghanistan’, vat The New York Times samen. In het licht van de spectaculaire overwinning van de taliban op zondag is de Amerikaanse pers zeer kritisch over het optreden van Joe Biden: ‘In Washington zeggen ambtenaren dat de snelheid van de ineenstorting van het regime de regering heeft verrast en haar heeft doen beseffen dat Biden de geschiedenis zal ingaan als de president die een vernederende slotakte leidde in een lang en moeizaam Amerikaans hoofdstuk in Afghanistan’, aldus The New York Times.

The Washington Post is verbaasd dat een president ’die bekend staat om zijn empathie’, besloot het debacle in Afghanistan zo ‘kil’ te benaderen. Toen Biden op zaterdag werd gevraagd naar zijn besluit om een einde te maken aan een twintigjarige oorlog, zei hij dat ‘nog vijf jaar Amerikaanse militaire aanwezigheid geen verschil zou hebben gemaakt, wanneer het Afghaanse leger zijn eigen land niet kan of wil verdedigen’.

‘De Amerikanen moeten niet vergeten dat dit geen burgeroorlog was die de Afghanen onderling zijn begonnen’

‘Ik kan de frustratie begrijpen die Amerikaanse beleidsmakers de afgelopen twintig jaar hebben gevoeld bij hun partners in de regering in Kaboel. Het is een zeer moeilijk proces geweest’, merkt New Yorker-journalist Steve Coll op in een interview met het Amerikaanse tijdschrift. ‘Maar suggereren dat het Afghaanse volk niet zijn deel heeft gedaan, is hen alle schuld in de schoenen schuiven, wat volgens mij niet alleen niet te rechtvaardigen is, maar ook schandalig. De Afghanen hebben generatie na generatie niet alleen een voortdurende oorlog doorstaan, maar ook de ene humanitaire crisis na de andere, en de Amerikanen moeten niet vergeten dat dit geen burgeroorlog was die de Afghanen onderling zijn begonnen,’ benadrukt Coll.

In veel Amerikaanse kranten wordt gesproken over het ‘verraad’ van de Amerikanen aan de achtergebleven Afghanen. ‘Het in de steek laten van de Afghanen die ons hielpen, die op ons rekenden, die hun leven voor ons in de waag stelden, is een schande die we hadden kunnen vermijden’, schrijft George Packer van The Atlantic. ‘De regering-Biden heeft niet geluisterd naar waarschuwingen over Afghanistan. (…). De schande ligt bij president Biden.’

‘De Chinezen grepen het debacle snel aan om te wijzen op de onbetrouwbaarheid van Amerika als partner’

De Amerikaanse terugtrekking uit Afghanistan zal waarschijnlijk ernstige gevolgen hebben voor de Verenigde Staten en de wereld, stelt journalist Debasish Roy Chowdhury in een analyse gepubliceerd in Time Magazine. ‘De terugkeer van de taliban vormt een veiligheidsrisico voor de gehele regio. Deze markeert het ontstaan van een nieuw broeinest van jihadterreur in het hart van Azië, dat islamitische strijders uit heel Zuid- en Zuidoost-Azië aantrekt en zelfs het schrikbeeld oproept van een hergroepering van IS’, merkt hij op.

Zoals vele andere commentatoren vreest ook Chowdhurry dat de rampzalige Amerikaanse terugtrekking het imago van de Verenigde Staten op het internationale toneel zal verzwakken. ‘De Chinezen grepen het debacle snel aan om te wijzen op de onbetrouwbaarheid van Amerika als partner’, merkt Chowdhury op. Zo staat in een analyse van het Chinese staatsblad Global Times, dat bekendstaat om zijn nationalistische toon, te lezen dat de gebeurtenissen in Afghanistan illustreren dat Washington ‘een onbetrouwbare speler is, die al zijn verplichtingen laat varen’.

Lees ook: