‘Patiënt 1: Zhao, vrouw, 20 jaar oud, zonder vast werk’

In Chengdu, in het westen van China, werd het privéleven van een jonge vrouw die besmet was met het coronavirus openbaar gemaakt op sociale media. Ze kreeg een golf van online haat en bedreigingen over zich heen.

‘Als je eenmaal besmet bent met het coronavirus, heb je dan geen recht meer op privacy?’ schrijft Phoenix Weekly uit Hongkong. Het antwoord is duidelijk nee – in China althans.

Dinsdag publiceerde de Gezondheidscommissie van de stad Chengdu, de hoofdstad van provincie Sichuan, informatie op het sociale netwerk Weibo over drie mensen die met covid-19 besmet waren. Het betreft een familie die bestaat uit een jonge vrouw en haar twee grootouders. ‘Patiënt 1: Zhao, vrouw, 20 jaar oud, zonder vast werk.’

De gezondheidscommissie heeft ook de verblijfplaats van de familie bekendgemaakt, zoals gebruikelijk sinds het begin van de epidemie. Ze vermeldde alleen de wijk waar de familie woont, maar heeft wel de exacte locaties aangegeven die de jonge vrouw de afgelopen veertien heeft bezocht, zoals het park, een nagelsalon, een restaurant en drie bars, die allemaal met naam en toenaam worden genoemd.

Delen van Chengdu werden afgesloten om het virus meteen in te dammen, waardoor velen zich beklaagden over de overlast die dat veroorzaakte. Maar al snel richtten de pijlen van het publiek zich op de levensstijl van de jonge vrouw en begonnen de slutshaming en online haat, aldus de Hongkongse krant South China Morning Post.

Klopjacht

Internetgebruikers organiseerden een klopjacht naar het identiteitskaartnummer van de vrouw, foto’s, voor- en achternaam en haar exacte adres, die vervolgens werden gepost op Chinese sociale netwerken, samen met een minutieus verslag van waar ze allemaal was geweest. Bijvoorbeeld: ‘Op 2 december bezocht ze rond 18 uur ’s avonds haar grootouders en heeft ze vervolgens dertig minuten met hen gegeten’, of: ‘Om 14.00 uur op 5 december verliet ze haar woning om een pakketje op te halen.’

In China wordt de publicatie van nauwkeurige gegevens over de plaatsen die door geïnfecteerde mensen worden bezocht, beschouwd als een effectieve manier om de verspreiding van de epidemie tegen te gaan: zo blijft iedereen waakzaam en kunnen de contacten van de besmette persoon worden nagetrokken. Maar die aanpak heeft ernstige gevolgen gehad voor deze jonge vrouw, die een lawine van persoonlijke aanvallen over zich heen kreeg.

Massaal vielen de internetgebruikers over haar openbaar gemaakte uitgaansleven, toen het volgende werd gepost: ‘Om middernacht op 6 december nam ze met vier vrienden een taxi naar de Haiwuli-bar, waar ze tot 3 uur ’s nachts bleven. Toen nam ze met drie van de vier vrienden een taxi naar de Heben-bar.’

‘Koningin van de bar’

Kort daarna werd het slachtoffer door Chinese reageerders de ‘koningin van de bar’ genoemd. Ook werd ze aangevallen op haar losbandigheid: ‘Op haar leeftijd heeft ze plezier in bars, in plaats van dat ze thuisblijft. Ze is geen goed mens’ en: ‘Ze is 20, ze zit niet op school, heeft geen werkt, ze huurt een flat in haar eentje en hangt rond in bars. We weten allemaal wat ze echt doet.’

Anderen verdedigden Zhao, aldus SCMP. Catch Up, een Weibo-blog dat zich richt op gendergelijkheid, zei dat Zhao’s levensstijl veel voorkomt onder jongeren en dat ze niet bekritiseerd moet worden.

Het lijkt erop dat de officiële media een beslissende rol hebben gespeeld in deze openbare lynchpartij

CCTV, het grootste televisiestation van China, probeert de zaak op Weibo te kalmeren door te schrijven dat ‘angst voor de epidemie geen aanleiding mag geven tot een dergelijke uitbarsting van online geweld’. Toch lijkt het erop dat de officiële media een beslissende rol hebben gespeeld in deze openbare lynchpartij. Met name een artikel van het Volksdagblad, de krant van de Communistische Partij, met de kop: ‘Dringend opsporingsbericht’, waarin de gangen van de jonge vrouw werden gespecificeerd. De officiële partijkrant verspreidde dus privacygevoelige aanwijzingen met het doel haar op te sporen.

‘Niet zo lang geleden plaatste de overheid op WeChat de telefoon- en identiteitskaartnummers van mensen in mijn stad die als contactpersonen werden geïdentificeerd’, zei een internetgebruiker op Weibo. ‘Als dit zo doorgaat, is niemand veilig voor [online haat]’, schreef een ander.

Een 24-jarige man is gestraft voor het verspreiden van persoonlijke informatie van de jonge besmette vrouw, meldt South China Morning Post. SCMP laat ook weten dat het slachtoffer een verklaring heeft gepost dat zij en haar familie online zijn aangevallen en dat ze bedreigingen heeft ontvangen op haar telefoon. Ook schrijft ze dat ze niet zou zijn uitgegaan als ze wist dat ze besmet was. ‘Ik heb toevallig covid-19 gekregen, ik ben ook een slachtoffer.’