In Madrid gaat de show nog steeds door

In de Spaanse hoofdstad zijn de theaters sinds juli weer open, een uitzondering in Europa. Hoe kan dat in een stad die onevenredig hard is getroffen door de pandemie?

‘Het applaus was overweldigend en de bijna duizend toeschouwers waren ontroerd. Een beetje zoals de wereld voor covid-19, maar dan met een mondkapje op’, schrijft Spanjecorrespondent Sandrine Morel in Le Monde. Ze bezocht deze week de opera Don Giovanni van Mozart (in de versie van Claus Guth) in het Teatro Real, het operahuis van Madrid. ‘Een eigenaardige ervaring. Wat ongetwijfeld te maken had met het vreemde gevoel onder het publiek zo bevoorrecht te zijn in een wereld waar de cultuur tot stilstand is gekomen’, aldus Morel.

Terwijl wereldwijd de meeste grote operahuizen zijn gesloten, zoals The Metropolitan Opera in New York, Convent Garden in Londen en La Scala in Milan, is het Teatro Real al sinds juli weer open, zij het met een lagere bezetting. Zelfs toen in september en oktober de tweede golf de Spaanse hoofdstad hard trof – meer dan 43 procent van de bedden op de intensive care waren door coronapatiënten bezet – en een nieuwe lockdown dreigde, bleef in de regio Madrid het grootste deel van de culturele programmering in stand, aldus Le Monde. Dat uit contactonderzoek bleek dat er geen clusters waren te herleiden tot theaters was voor het regiobestuur reden genoeg om de zalen open te houden. Op dit moment daalt het aantal besmettingen in Spanje weer.

‘In zes maanden tijd hebben we geen uitbraken gehad’, verklaart Marta Rivera de la Cruz, regiominister voor Cultuur en Toerisme – en romanschrijver – tegenover Le Monde. ‘Het was belangrijk om het culturele weefsel in stand te houden. Daarom hebben we deze zomer en herfst veel festivals georganiseerd en hebben we theaters financiële steun geboden, op voorwaarde dat ze weer opengaan.’ De enige beperkingen zijn de verplichting van een mondkapje voor het publiek en een maximale bezetting van 75 procent, met één vrije zitplaats tussen iedere twee personen of groepen die een reservering maken – wat de maximale bezetting in de praktijk op ongeveer 65 procent brengt, legt Le Monde uit.

‘Het theater en de cultuur moeten hun best doen om altijd open blijven’, aldus de directeur van Teatro Real, Ignacio García-Belenguer, tegen persbureau Associated Press. ‘We geloven dat dat onze taak is.’

Protest

Maar op 18 september ontstond er in het Teatro Real een protest onder toeschouwers die vonden dat ze niet genoeg afstand konden houden, meldt El País. Bezoekers die een kaartje hadden voor de balkons, zagen dat er geen stoelen vrij waren gehouden om mensen van elkaar te scheiden. Ook mensen die vooraan zaten verklaarden tegen het dagblad dat er onvoldoende mogelijkheid was om voldoende afstand te bewaren: ‘Er was geen enkele stoel vrij, we zaten als haringen in een ton.’

Nog voor de voorstelling van start ging, begonnen aanwezigen met hun voeten te stampen en in hun handen te klappen om hun ongenoegen te uiten. Het theater kondigde aan dat mensen hun geld terug konden krijgen als ze wilden vertrekken en dat daarna de opera zou worden aangevangen. Maar vanwege aanhoudende chaos in de zaal, besloot de dirigent de voorstelling alsnog af te gelasten, aldus El País.

‘Ik voel me ongelooflijke geluksvogel om hier te mogen zijn’

In een verklaring zegt het theater dat maar 51,5 procent van de stoelen waren verkocht en dat na de mogelijkheid om te vertrekken nog ‘een kleine groep bleef protesteren om de uitvoering te boycotten’. Toch zegt el Teatro Real dat het gaat onderzoeken hoe het zo mis heeft kunnen gaan, en dat het de nodige maatregelen zal nemen om te zorgen ‘dat komende voorstellingen gewoon hun doorgang kunnen vinden’, meldt El País. Hoewel het theater zich altijd aan de geldende regels heeft gehouden, besloot het om sindsdien één stoel na elke twee stoelen vrij te laten, meldt AP.

De operazangers zijn in ieder geval blij dat het theater open blijft. ‘Ik voel me ongelooflijke geluksvogel om hier te mogen zijn’, zegt de Britse bariton Christopher Maltman tegen Le Monde. In Madrid vermijdt hij uit voorzorg het uitgaansleven, hoewel bars en restaurants tot middernacht open zijn: ‘Als ik positief test, verlies ik mijn baan. En ik heb ook een verantwoordelijkheid tegenover mijn medespelers.’

Achter de schermen draagt iedereen mondkapjes, op het podium alleen de koorleden. Iedereen die in het theater werkt wordt wekelijks getest, de zangers zelfs om de twee dagen. Dagelijks worden de kostuums ontsmet met ultraviolet licht en het luchtverversingssysteem is aangepast. Verder heeft het Teatro Real een medisch team ingeschakeld die de veiligheid van de voorstellingen moet garanderen, aldus Le Monde. Na elke positieve test reageerde het theater onmiddellijk door vaak tot 50 mensen te testen die in contact waren geweest met de besmette persoon.

Ook voor het publiek zijn extra maatregelen genomen, legt Associated Press uit. Zo wordt ieders temperatuur opgenomen bij binnenkomst, en zijn er chirurgische mondkapjes en handgel te verkrijgen.