Maia Sandu, kersverse president van Moldavië, stelt eisen aan Poetin

Nee, het Kremlin was er niet blij mee dat Maia Sandu, voormalig bankier bij de Wereldbank, twee weken geleden de presidentsverkiezingen in Moldavië won. De 48-jarige Sandu is tenslotte voorstander van nauwere banden met de Europese Unie in plaats van met Moskou.

Dat ze wat dat betreft niet de enige in Moldavië is, bleek wel uit de verkiezingsuitslag: ze kreeg ruim 57 procent van de stemmen, tegenover 42 procent voor zittend president Igor Dodon, die door Moskou werd gesteund.

Nadat de definitieve uitslag bekend was geworden zei Kremlin-woordvoerder Dmitry Peskov dat Rusland ‘de keuze van het Moldavische volk’ respecteert en hoopt ‘een werkbare relatie’ te kunnen opbouwen met de nieuwe president van het straatarme Moldavië, dat ligt ingeklemd tussen Roemenië en Oekraïne (Al Jazeera).

Die mooie voornemens staan nu al op losse schroeven. Want ook al wordt Sandu naar verwachting pas op 24 december ingezworen als president, gisteravond maakte ze duidelijk dat ze niet van plan is om naar de pijpen van Rusland te dansen. Volgens The Moscow Times liet Sandu in een vraaggesprek met de Russische nieuwssite RBC weten dat Rusland zijn leger dient terug te trekken uit de zelfverklaarde republiek Transnistrië, een langgerekte strook land tussen Moldavië en Oekraïne.

Na een korte burgeroorlog begin jaren negentig, die volgde op de val van de Sovjet-Unie, verklaarde Transnistrië zich onafhankelijk van Moldavië. Dat maakte weinig indruk, want geen enkel land erkent het staatje met ruim een half miljoen inwoners, waarvan een derde bestaat uit etnische Russen en een derde uit Moldaviërs. De feitelijke regering, die op gespannen voet staat met Moldavië, wordt wel economisch, politiek en militair gesteund door Rusland.

‘We zijn een onafhankelijk land dat niet wil dat er buitenlandse troepen op zijn grondgebied verblijven’

Rusland heeft zo’n 1500 manschappen gestationeerd in Transnistrië en Sandu wil dat die troepen worden vervangen door civiele waarnemers van de OVSE, de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa, aldus The Moscow Times. ‘Rusland zegt dat de Operationele Groep van Russische Strijdkrachten (OGRF) er munitiedepots bewaakt, maar er zijn geen bilaterale overeenkomsten met betrekking tot de OGRF en de wapendepots’, zo zei Sandu in het vraaggesprek. Ze noemde de wapendepots een groot  probleem en een gevaar voor Moldavië. ‘De wapens moeten worden verwijderd en de OGRF moet worden teruggetrokken.’

Waarnemers schatten dat het gaat om ongeveer duizend Russische troepen die meer dan 20.000 ton munitie bewaken in een ontmanteld depot in Transnistrië. Daarnaast is er nog een klein contingent van ongeveer vierhonderd Russische vredeshandhavers die worden ingezet in een gedemilitariseerde zone, als onderdeel van een Moldavisch-Transnistrisch-Russische toezichtscommissie.

Noodzaak

‘We zijn een onafhankelijk land dat niet wil dat er buitenlandse troepen op zijn grondgebied verblijven’, aldus een ferme Sandu. ‘Dit is niet zomaar een verklaring, het is een noodzaak’, voegde ze eraan toe, en ze liet weten dat ze ‘met Rusland zal samenwerken zo lang als nodig is om de kwestie van het verwijderen van de wapens en het terugtrekken van de troepen op te lossen’. Volgens BBC beschouwt Moldavië de OGRF als een overblijfsel van de Russische strijdkrachten die de kant van de Russisch sprekende separatisten in Transnistrië kozen na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie.

Sandu weet zich in haar standpunt gesteund door de Verenigde Naties, die een aantal resoluties hebben aangenomen waarin de Russische troepen worden opgeroepen zich ‘onvoorwaardelijk’ terug te trekken uit het grondgebied, samen met de wapenvoorraad die ze daar bewaken, aldus de BBC.

Het is de vraag of dat snel zal gebeuren, want kort na de uitspraken van Sandu kwam Peskov, de woordvoerder van de Russische president Vladimir Poetin, al met een reactie. Volgens Radio Free Europe liet Peskov aan verslaggevers weten dat Rusland ervan uitgaat dat de autoriteiten in Chisinau ‘constructief’ zullen blijven. Rusland speelt volgens hem een ‘zeer belangrijke rol’ in Transnistrië, en ‘een verandering in de status quo’ zou kunnen leiden tot ‘ernstige destabilisatie’.