Oeganda blokkeert Facebook aan vooravond van spannende verkiezingsdag

Yoweri Museveni, die al 35 jaar president van Oeganda is, neemt het op 14 januari op tegen Bobi Wine, de voormalige popster die een populair politicus werd. Tijdens de campagne heeft Facebook gebruikers die dicht bij de president staan geblokkeerd. Enkele dagen voor de verkiezingen slaat de regering terug.

Het is decennia geleden dat Oeganda zulke gespannen presidentsverkiezingen meemaakte. Een paar dagen voor de verkiezingen van 14 januari, waarin de 76-jarige Yoweri Museveni, de president, het zal opnemen tegen de 38-jarige reggaezanger Bobi Wine, heeft Facebook zich gemengd in de campagne. ’s Werelds grootste socialemediaplatform heeft de accounts van verschillende overheidsfunctionarissen verwijderd, bericht de New Vision.

‘We hebben een netwerk van Oegandese accounts en pagina’s verwijderd die zich schuldig maakten aan “ongepast gedrag”, met als doel het debat in de aanloop naar deze verkiezingen te beïnvloeden’, legt Kezia Anim-Addo, hoofd communicatie van Facebook voor Sub-Sahara-Afrika, uit aan het Oegandese dagblad. ‘Gezien de naderende verkiezingen in Oeganda, zijn we snel overgegaan tot onderzoek en ontmanteling van dit netwerk’, voegt Anim-Addo eraan toe.

Dit optreden van het Amerikaanse bedrijf heeft tot woede geleid bij de regerende partij, de NRM (National Resistance Movement). ‘De buitenlandse krachten die denken dat ze een marionet aan de macht kunnen helpen door de accounts van NRM-sympathisanten te deactiveren moeten zijn schamen’, schreef de persvoorlichter van de Oegandese president zaterdag op Twitter.

Gisteravond (12 januari) heeft de Oegandese president Yoweri Museveni in een toespraak verklaard dat zijn regering tot en met verkiezingsdag de toegang tot sociale media in het hele land gaat afsluiten. Ook beschuldigt hij Facebook van ‘arrogantie’, bericht Al Jazeera.

‘Dat sociale kanaal waar je het over hebt (…) moet eerlijk kunnen worden gebruikt door iedereen die het wil gebruiken’, aldus Museveni. ‘Als je partij kiest tegen ons, dan zal je niet in Oeganda opereren.’

Ook de toegang tot Twitter, WhatsApp, Signal en Viber wordt afgesloten tot en met verkiezingsdag, aldus Al Jazeera.

Wine verklaart dat hij tijdens zijn opsluiting werd gemarteld door het leger

‘De blokkade van Facebook komt aan het einde van een verkiezingsperiode die wordt gekenmerkt door hardhandig optreden tegen de politieke oppositie, het lastigvallen van journalisten en landelijke protesten die hebben geleid tot ten minste 54 doden en honderden arrestaties’, aldus The New York Times.

Bobi Wine, wiens echte naam Robert Kyagulanyi is, is tijdens de campagne door de politie geslagen, besproeid met traangas en voor het gerecht gedaagd vanwege het negeren van de coronaregels. Vorige week diende Wine een klacht in bij het Internationaal Strafhof, waarin hij Museveni en andere huidige en voormalige topambtenaren uit de veiligheidsdienst ervan beschuldigde een golf van geweld en mensenrechtenschendingen tegen burgers, politici en mensenrechtenadvocaten te hebben georkestreerd, bericht The New York Times.

Wine, die opgroeide in een sloppenwijk in de hoofdstad Kampala, werd bekend als de ‘Ghetto President’ van het land vanwege zijn activisme en muziek, schrijft Foreign Policy (lees ook het portret van hem in Time Magazine, getipt op 360 Online). Hij won een zetel in het parlement in 2017 en beloofde de corruptie te bestrijden. Een jaar later werd hij gearresteerd, beschuldigd van verraad. Wine verklaart dat hij tijdens zijn opsluiting werd gemarteld door het leger.

Weerklank

De boodschap van Wine heeft weerklank gevonden bij de jonge bevolking van Oeganda (< 30), die twee derde van de geregistreerde kiezers uitmaken. De meesten van hen zijn werkloos of afhankelijk van informeel werk. Maar de gegevens uit peilingen zijn schaars en het is nog onduidelijk of Wine kan opboksen tegen Museveni’s belofte van stabiliteit, aldus FP. Eerdere Oegandese presidentsverkiezingen zijn ontsierd door beschuldigingen van fraude.

Museveni kwam in 1986 aan de macht na het leiden van een gewapende opstand die het regime van zijn voorganger ten val bracht. Hoewel hij decennialang een meerpartijenstelsel afwees, hielp Museveni de bevolking van het land uit de armoede en luidde hij een tijdperk van relatieve stabiliteit in. ‘Oeganda heeft in de afgelopen decennia geen vreedzame machtsoverdracht gekend en de kans op instabiliteit na de verkiezingen is groot’, schat FP de situatie in.

Ook de Nigeriaanse toneelschrijver en Nobelprijswinnaar Wole Soyinka, die erg betrokken is bij Afrikaanse democratiseringsbewegingen (lees ook ‘Niet commanderen maar praten’ op 360 Online), waarschuwt in een interview met The Guardian voor geweld na de verkiezingen: ‘Museveni blijft vechten tot het bittere einde, en hij vecht vals aangezien hij gelooft dat macht zijn natuurlijk geboorterecht is.’

Wel is Soyinka hoopvol over de opkomst van Bobi Wine: ‘Voor mij vertegenwoordigt hij de geest van de toekomst van Afrika. Mensen van mijn generatie zouden moeten begrijpen wanneer het tijd voor ons is om plaats te maken voor nieuw bloed, nieuw denken, dat meer afgestemd is op de hedendaagse samenleving’, aldus de 86-jarige schrijver geciteerd door de Britse krant.