De documentairereeks Exterminate All the Brutes van Raoul Peck is een reis door de tijd en over continenten met als doel een overkoepelend verhaal te vertellen over racisme, genocide, kolonialisme en de plunderingen van het kapitalisme.
‘Het bestaan van deze film is een wonder,’ verklaart de Haïtiaanse filmmaker Raoul Peck in de vierde en laatste aflevering van zijn nieuwe documentairereeks Exterminate All the Brutes. The Intercept beaamt zijn uitspraak. ‘Tot voor kort was het onmogelijk voor te stellen dat een van de grootste bedrijven ter wereld – [kabel- en satellietoperator] AT&T, eigenaar van HBO (…) – zo’n film zou financieren en uitzenden.’ Time spreekt van ‘de meest radicale en intellectueel stimulerende documentaire die ooit voor televisie is gemaakt’.
In 2017 werd Peck meermaals bekroond voor zijn documentaire I Am Not Your Negro, geïnspireerd op de geschriften van James Baldwin. Met zijn nieuwe werk neemt hij ons mee op ‘een geweldige reis door de tijd en over continenten’, aldus het Amerikaanse weekblad The Nation. ‘De serie is een onverbiddelijke aanklacht tegen racisme, genocide, kolonialisme en de plunderingen van het imperialistische en postimperialistische kapitalisme.’ Peck ‘interpreteert de geschiedenis als het verslag van de overwinnaars en beschouwt de Amerikaanse nationale mythologie als fictie gebaseerd op verondersteld racisme’, schrijft The New Yorker.
‘Voor Peck is het doel (…) om het bewustzijn te vergroten en verandering teweeg te brengen’
Bij de manier waarop hij dit doet, heeft onder meer The New York Times bedenkingen. Behalve de ‘enigszins monotone vertelling’ betreurt het dagblad ‘de neiging van documentaires om ideeën uit te buiten die in een korte film meer kracht zouden hebben’. Veel van de door de filmmaker ontwikkelde argumenten zijn al bekend, vervolgt de krant. Het resultaat zou daarmee niet ten goede komen aan een didactiek.
The Nation denkt daar anders over. ‘Het verleden heeft een toekomst’, kopt het blad. ‘Voor Peck is het doel (…) om het bewustzijn te vergroten en verandering teweeg te brengen’, benadrukt The New Yorker. ‘Wat hier aan de kaak moet worden gesteld is niet zozeer de realiteit van de genocide op de inheemse Amerikanen, of de realiteit van slavernij, of zelfs de realiteit van de Holocaust; wat aan de kaak moet worden gesteld zijn de gevolgen van deze realiteiten in ons leven en ons leven van vandaag’, aldus Peck zelf.
Hoewel The New Yorker de kritiek van The New York Times deelt, is het eindvonnis positief: ‘De stilte doorbreken is het doel van de film, en dat is gelukt. Hoe Peck het verhaal van witte suprematie vertelt is minder belangrijk dan de alomvattende en indringende kijk die hij biedt.’
Exterminate All the Brutes is onder meer te zien op Arte.tv
Door Laura Weeda
