Ongelooflijk, maar waar: Israëlische onderzoekers zijn erin geslaagd goudvissen te leren navigeren in een robotauto. Met de aankomende klimaattop in Egypte neemt Afrika het voortouw in de strijd tegen klimaatverandering. Kan het continent eindelijk de rijke landen tot actie manen? & meer aanraders van de 360-redactie.
Omdat 360 niet alles kan vertalen wat de redactie leest, ziet en hoort, tippen wij voor u enkele interessante artikelen, podcasts, documentaires en fotoreportages die wij deze week tijdens het speuren naar mooie journalistiek zijn tegengekomen.
Een goudvis kan autorijden
‘Ongelooflijk, maar te belangrijk om niet te weten,’ aldus editor at large Katrien Gottlieb. Israëlische onderzoekers droomden er al langer van om het navigatietalent van de goudvis te bestuderen, schrijft The Guardian. Dat kan nu dankzij de robotauto die zij ontworpen hebben en waarmee zes vissen – vernoemd naar personages uit Pride and Prejudice van Jane Austen – hebben leren navigeren.
Vissen blijken zelfs elektrische signalen te gebruiken om met elkaar te communiceren
Het onderzoek lijkt op het eerste gezicht frivoler dan het is. Waar naar gekeken werd, is in hoeverre dieren taken kunnen uitvoeren die buiten hun eigen leefomgeving liggen. Dit gebeurde op dezelfde manier als waarop mensen leren fietsen of autorijden. De vissen moesten hun eigen zwembewegingen koppelen aan de bewegingen van het voertuig. Daarna kregen ze een bestemming: een roze doel, dat een voedselbeloning opleverde.
Blijkbaar kunnen vissen meer dan alleen zien, horen, proeven en ruiken. Ze blijken namelijk elektrische signalen te gebruiken om met elkaar te communiceren. Wie weet ontkracht deze studie het stigma van de goudvis wel. De Carassius auratus heeft wellicht zelfs zelfbewustzijn.
Afrika neemt het voortouw tegen klimaatverandering
African Arguments bericht in haar nieuwsbrief dat Afrika dit jaar leidend zal worden op het gebied van klimaatverandering. Want hoewel het ‘bittere onrecht’ van klimaatverandering nergens zo voelbaar is als op het continent – van het krimpende Tsjaadmeer in het westen en de overstromingen die Zuid-Soedan verwoestten tot de Mozambikaanse gemeenschappen die na twee jaar nog steeds niet zijn hersteld van cycloon Idai – werden de conferenties tot nu toe geleid door het globale noorden, waarbij de resultaten de belangen van de Britse gastheren weerspiegelden. Ondanks alle feestelijke retoriek hebben rijke landen hun belofte om tegen 2020 100 miljard dollar aan klimaatfinanciering aan arme landen te leveren niet waargemaakt.
‘When Africa speaks as one, it speaks with power’
Dit jaar wordt de klimaattop gehouden in Egypte, en de verwachtingen zijn hoog, las hoofdredacteur Laura Weeda. Onder andere zal worden ingezet op zogeheten ‘loss and damage’; je kunt met maatregelen bijvoorbeeld niet verhelpen dat je eilandhuis voor altijd onder de stijgende zeespiegel staat, of dat je landbouwgrond door stijgende temperaturen in woestijn verandert. Rijke landen stemden al tijdens de COP19 in 2013 in met het idee van een dergelijk fonds, maar het is nog altijd niet opgericht.
‘When Africa speaks as one, it speaks with power’, concludeert het pan-Afrikaanse journalistieke platform. Amen!
De sneeuwprinses
Over de Madonie, een bergketen op Sicilië ten zuiden van het bij toeristen populaire plaatsje Cefalù, schreef de Italiaanse journalist en fotograaf Davide Mancini een mooie en behoorlijk zorgwekkende reportage voor de nieuwe Engelstalige journalistieke site Ereb, het oude Fenicische woord voor Europa. Redacteur IJsbrand van Veelen las het verhaal met extra interesse omdat hij enkele maanden bivakkeert in Palermo, op niet al te grote afstand.
‘Vier eeuwen lang waren de Madonie een bron van ijs die de bevolking gebruikte om de wereldberoemde Siciliaanse gelato te maken’, schrijft Mancini. ’Vóór de uitvinding van mechanische apparaten was het op deze hellingen dat wintersneeuw werd opgeslagen in greppels die in de berg waren gegraven. De sneeuw werd geplet om ijsblokken te creëren. Werknemers kapten deze blokken vervolgens van het voorjaar tot de late zomer weg. Ze vervoerden ze ’s nachts zo snel mogelijk met ezels naar nabijgelegen steden, maar ook naar andere delen van Sicilië, zoals Palermo aan de kust, 85 kilometer verderop. Sinds een paar jaar produceert het belangrijkste verzamelpunt, ‘de Prinses Neviera’ op 1880 meter hoogte, echter geen sneeuw meer tot aan de zomer.
Het mediterrane klimaat wordt steeds heter, met langere droogtes en frequentere stortregens.’ Het verhaal plus foto’s van Mancini over wat die klimatologische veranderingen betekenen voor de lokale bevolking, lees je hier.
Naast coke en Shakira exporteert Colombia ook huurlingen
In juli vorig jaar werd president Jovenel Moïse uit Haïti vermoord. Tijdens de sociale en politieke instabiliteit die daarna ontstond werden tientallen mensen gearresteerd wegens hun vermeende betrokkenheid bij de politieke moord. De schijnwerpers werden gericht op meer dan twintig Colombiaanse ex-militairen die het huis van de president zouden hebben belaagd en hem en zijn vrouw zouden hebben beschoten. Zes maanden later is één persoon formeel in staat van beschuldiging gesteld, terwijl de anderen van de groep melding maken van een onmenselijke en vernederende behandeling door de Haïtiaanse politie.
De militarisering van de Colombiaanse maatschappij heeft een vogelvlucht genomen met de war on drugs
De pan-Amerikaanse podcast El Hilo sprak met Catalina Oquendo, van het El País-team in Colombia. Oquendo heeft de families van de gedetineerde ex-militairen gevolgd en legt hun situatie uit. De zaak kwam opnieuw in het nieuws toen de Verenigde Staten vorige week Mario Palacios uitleverden, een van de betrokkenen bij de moord, wiens getuigenis verhelderend zou kunnen zijn.
Verder vertelt Daniel Pardo van BBC in de podcast over een ‘industrie’ van huurlingen die door Colombia wordt ‘geëxporteerd’ en al tientallen jaren teruggaat. Zijn beschrijvingen leveren een huiveringwekkend beeld op van de militarisering van de Colombiaanse maatschappij, die een vogelvlucht heeft genomen met de door de VS aangejaagde war on drugs, schrijft redacteur Joep Harmsen.
Lees ook:
